UNESCO raporton një rritje prej 38 për qind të vdekjeve të gazetarëve dhe u kërkon qeverive të ndalojnë mosndëshkimin.
Vrasja e gazetarëve në mbarë botën u rrit në 2022-23 krahasuar me dy vitet e mëparshme, me shumicën e rasteve të pazgjidhura, kanë thënë Kombet e Bashkuara.
Mesatarisht, një gazetar vritej çdo katër ditë, tha Organizata e OKB-së për Arsim, Shkencë dhe Kulturë (UNESCO) në një raport të publikuar të shtunën.
Me 162 vdekje, numri i gazetarëve të vrarë gjatë punës u rrit me 38 për qind, zbuloi raporti, duke e quajtur rritjen “alarmante”.
“Në vitin 2022 dhe 2023, një gazetar vritej çdo katër ditë thjesht për shkak të kryerjes së detyrës së tyre jetike për të ndjekur të vërtetën”, tha në një deklaratë drejtoresha e përgjithshme e UNESCO-s Audrey Azoulay.
Ajo u bëri thirrje vendeve që “të bëjnë më shumë për të siguruar që këto krime të mos mbeten kurrë pa u ndëshkuar”.
E shtuna është dita ndërkombëtare e njohur nga OKB për t’i dhënë fund pandëshkueshmërisë për krimet kundër gazetarëve.
Numri më i madh i vrasjeve ishte në Amerikën Latine dhe Karaibe, me 61 gjatë dy viteve, ndërsa rajoni global më pak vdekjeprurës për gazetarët ishte Amerika e Veriut dhe Evropa Perëndimore me gjashtë vrasje.
Për herë të parë që nga viti 2017, shumica e gazetarëve u vranë në zonat e konfliktit në vitin 2023, me 44 vdekje që përbënin 59 për qind të totalit të vitit – një ndryshim nga një rënie shumëvjeçare e viktimave të lidhura me konfliktin.
Gjatë periudhës 2022-2023, gazetarët vendas përbënin 86 për qind të të vrarëve gjatë mbulimit të konflikteve, thuhet në raport.
Në vitin 2023, Palestina regjistroi numrin më të madh të rasteve, me 24 gazetarë që vdiqën në radhën e punës.
Ndërsa raporti nuk përfshin vdekjet në vitin 2024, që nga tetori i vitit të kaluar numri i gazetarëve të vrarë në Gaza, Izrael dhe Liban është rritur në më shumë se 135, sipas Komitetit për Mbrojtjen e Gazetarëve (CPJ).
Gazetarët janë përballur me një rrezik të paparë gjatë mbulimit të luftërave të Izraelit në Gaza dhe Liban.
Autoritetet izraelite kanë vrarë dhe kërcënuar vazhdimisht gazetarët e Al Jazeeras në Gaza, të cilët ata i akuzuan si anëtarë të Hamasit. Rrjeti i ka mohuar dhe dënuar pretendimet.
Këtë javë, Rrjeti Mediatik Al Jazeeras dënoi “shënjestrimin sistematik” të gazetarëve në territorin palestinez dhe rajon, duke thënë se sulmet “përbëjnë një fushatë të llogaritur për të heshtur ata që guxojnë të dokumentojnë realitetet e luftës dhe shkatërrimit”.
Raporti i UNESCO-s thoshte se punonjës të tjerë të medias ishin në shënjestër për mbulimin e krimit të organizuar, korrupsionit ose gjatë raportimit për demonstratat publike.
Midis gazetarëve të vrarë në 2022-2023, 14 ishin gra – nëntë për qind e totalit – ndërsa të paktën pesë ishin në grupmoshën 15-24 vjeç.
Mosndëshkimi
Raporti theksoi mosndëshkimin rreth vrasjes së gazetarëve, pasi 85 për qind e rasteve të identifikuara nga UNESCO që nga viti 2006 janë ende të pazgjidhura ose janë braktisur, sipas përgjigjeve që shtetet individuale i dërguan organit.
Kjo shënoi një përmirësim në shkallën 89 për qind të moszgjidhjes në 2018 dhe 95 për qind në 2012.
Por nga 75 vende që agjencia e OKB-së kontaktoi për përditësime mbi rastet e hapura, 17 nuk u përgjigjën fare dhe nëntë nuk e pranuan kërkesën.
Edhe në 210 rastet ku u zgjidhën vrasjet e gazetarëve, koha mesatare që zgjati ishte katër vjet.
“Drejtësia e vonuar është drejtësi e mohuar”, shkruan autorët e raportit.
Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Antonio Guterres të premten u bëri thirrje qeverive të “ndërmarin hapa urgjent” për të mbrojtur gazetarët dhe për të hetuar dhe ndjekur penalisht krimet kundër punonjësve të medias në mbarë botën.
“Pandëshkueshmëria sjell dhunë të mëtejshme”, tha Guterres në një postim në platformën e mediave sociale X. /mesazhi
