Transmetohet se Ebu Zejd Usame ibn Zejd ibn Harithe (Allahu qoftë i kënaqur me ata të dy) ka thënë: “Vajza e profetit i çoi fjalë atij që të vijë sa më shpejt, se i biri i saj ishte në grahmat e fundit, por profeti (a.s) e ktheu lajmëtarin, që ta përshëndesë atë dhe t’i thotë: “Vërtet e Allahut është gjithçka që merr, gjithçka që jep dhe çdo gjë tek Ai është deri në një afat të caktuar, prandaj le të bëjë durim dhe të kërkojë shpërblimin tek Allahu”. Po ajo i çoi fjalë përsëri, duke iu betuar se duhet të vinte patjetër. Atëherë profeti (a.s) u ngrit në këmbë, dhe bashkë me të edhe Sa’d ibn Ubade, Muadh ibn Xhebel, Ubej ibn Ka’b, Zejd ibn Thabit dhe disa burra të tjerë (Allahu qoftë i kënaqur me ta). Kur profeti (a.s) erdhi te vajza e tij ia dhanë fëmijën në duar, I Dërguari i Allahut e mori në prehrin e vet. Fëmija po merrte frymë i shqetësuar e trupi i dridhej, ndërsa profetit (a.s) i rridhnin lotët rrëke. Sa’di i tha: “Ç’është kjo, o i Dërguari i Allahut? Ai (a.s) tha: “Kjo është mëshirë, të cilën Allahu i Lartësuar e vendos në zemrat e robërve të tij”. Kurse sipas një transmetimi tjetër thuhet: “Në zemrat e robërve të tij të cilëve dëshiron, dhe padyshim që Allahu mëshiron nga robërit e Tij, ata që janë të mëshirshëm ndaj të tjerëve”.[1]
Jetëshkrimi i transmetuesit të hadithit:
Ai është sahabiu i nderuar Usame ibnu Zejd ibnu Harithe ibnu Shurahil, rob i të Dërguarit të All-llahut i dashur i tij dhe bir i të dashurit të tij (Allahu qoftë i kënaqur me ata të dy). Ka lindur në Meke përpara hixhretit. Është rritur me frymën e Islamit, sepse babai i tij, Zejdi ishte prej sahabëve të parë që kishin besuar. Edhe ai si të gjithë sahabët e tjerë emigroi nga Meka për në Medine. Në fund të jetës, profeti (a.s) e emëroi atë komandat të ushtrisë që do të nisej për në Sham, megjithëse ai akoma ishte 18-të vjeç dhe pjesë e ushtrisë ishin kolosë të mëdhenj si Ebu Bekri dhe Omeri. Mirëpo ushtria e tij nuk u nis, derisa ndërroi jetë profeti (a.s) dhe kur Ebu Bekri u bë prijës i myslimanëve, e dërgoi ushtrinë e tij në Sham për të vënë në zbatim urdhrin e profetit (a.s) Dhe me të vërtetë, nën komandën e tij ushtria myslimane u kthye fitimtare nga lufta, sepse Usame ibnu Zejd (Allahu qoftë i kënaqur me të) gëzonte aftësi të mira drejtuese.
Usame thotë: “Profeti (a.s) më merrte mua dhe Hasanin dhe lutej: “O Zot! Duaji këta dy sepse unë i dua.”[2] Ndërsa Aishja (r.a) thotë: “Askush nuk duhet ta ketë inat Usamen, sepse unë kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut që ka thënë: “Ai i cili e do Allahun dhe të Dërguarin e Tij, atëherë le ta dojë Usamen.”[3] Kurse Omer ibnul Hatabi kishte një respekt mjaft të veçantë për të dhe sa herë qe e takonte, i thoshte: “Paqja dhe mëshira e Allahut qoftë për ty o prijës! Profeti (a.s) ndërroi jetë dhe ti ishe prijësi im”.
Ka transmetuar 128 – të hadithe tek Buhariu dhe Muslimi.
Usame ibnu Zejd (Allahu qoftë i kënaqur me të) nuk mori pjesë fare në fitnen që ndodhi mes sahabëve për shkakun e vrasjes së Othmanit. Ka qëndruar për një kohë të gjatë në perëndim të Damaskut, pastaj shkoi në Uadil Kura, më pas në Medine, ku edhe ndërroi jetë në periudhën e hilafetit të Muauijes, më 54 të hixhretit, në moshën 75 vjeçare. Allahu e mëshiroftë.
Shpjegimi i hadithit:
Duke parë humanizmin e Profetit (a.s) të përshkruar në këtë hadith, çdo mysliman i cili beson tek Allahu dhe i Dërguari i Tij, i vjen ndërmend ajeti kuranor: “Qoftë i lartësuar Ai, në dorën e të Cilit është pushteti suprem dhe që është i Fuqishëm të bëjë çdo gjë! Ai ka krijuar jetën dhe vdekjen, për t’ju provuar se kush prej jush do të veprojë më mirë. Ai është i Plotfuqishëmi dhe Falësi i madh”.[4]
Ky hadith profetik na ofron një mësim të mirë në lidhje me durimin dhe kërkimin e shpërblimit tek Allahu. Vdekja e fëmijëve është e rëndë për çdokënd, por myslimani bën durim duke shpresuar shpërblimin e pakufishëm tek Allahu i Lartësuar
Ky hadith profetik i treguar në formën e një ngjarjeje na ofron tre tablo:
Në tablonë e parë të këtij hadithi shfaqet një detaj shumë i rëndësishëm, dashuria e madhe që kishte Profeti (a.s) për Usame ibnu Zejdin dhe babain e tij.
Në tablonë e dytë, që është edhe thelbi i kësaj ngjarjeje, flitet për agoninë e vdekjes së nipit të Profetit (a.s), djalit të vajzës së Profetit (a.s) Zejnepes. Zejnepja dëshironte që në çastet e fundit të jetës së djalit të saj të ishte prezent babai i saj, Profeti (a.s) që t’ia lehtësonte sa më shumë dhimbjet asaj. Mirëpo Profeti (a.s) dërgon tek ajo lajmëtarin për ta përshëndetur dhe për t’i thënë, se Toka dhe ç’ka në të është pronë e Allahut dhe se prezenca e tij nuk do ta vononte afatin e përcaktuar për vdekjen e të nipit.
Le të meditojmë tek fjalët e Profetit (a.s) “Vërtet e Allahut është gjithçka që merr, gjithçka që jep dhe çdo gjë tek Ai është deri në një afat të caktuar, prandaj le të bëjë durim dhe të kërkojë shpërblimin tek Allahu” Fjalia e parë dëshmon, se vdekja është një fakt i pakundërshtueshëm, ndërsa fjalia e dytë dëshmon se çdo gjë që ne e posedojmë në këtë jetë, është prej dhuntisë së Allahut. Pasuria, fëmijët, djemtë dhe vajzat janë prej mirësive të Allahut, që ia ka dhuruar robërve të Tij, sepse mirësitë e Allahut nuk mund të llogariten. Dijetari i shquar Muhamed ibnu Uthejmin (Allahu e mëshiroftë) thotë: [Fjalia e Profetit (a.s) “Vërtet e Allahut është gjithçka që merr, gjithçka që jep” është madhështore.Duke qenë se gjithçka është pronë e Allahut, nëse Ai merr diçka prej teje, ajo është prona e Tij, e nëse të jep diçka edhe ajo është prona e Tij. Atëherë njeriu nuk ka përse zemërohet, kur Allahu i merr diçka nga prona e Tij?! Prandaj kur Allahu të merr një të dashurin tënd duhet të thuash: “Kjo është për Allahun, Ai merr kë të dojë dhe jep çfarë të dojë.” Kështu që, është e udhës që kur njeriu goditet me ndonjë fatkeqësi, të thotë: “Vërtet, ne të Allahut jemi dhe tek Ai do të kthehemi”, që do të thotë se ne jemi pronë e Allahut dhe se Ai vepron me ne si të dojë. Po ashtu atë që ai e merr prej nesh është e Tij, sepse e Tij është gjithçka që merr dhe jep, madje atë që Ai ta jep nuk është e jotja, por e Allahut. Prandaj ti nuk mund të veprosh me atë që të ka dhënë Ai si të dëshirosh ti, por vetëm se ashtu si të ka lejuar Ai. Kjo është argument se atë që e posedojmë nga ajo që na ka dhënë Allahu, është e kufizuar dhe se ne nuk mund të veprojmë si të dëshirojmë me të. Nëse njeriu dëshiron që ta përdorë pasurinë e tij në rrugë të jashtëligjshme, atëherë i themi atij: Stop! Nuk mund të veprosh kështu, sepse kjo pasuri është e Allahut i Cili ka thënë: “Jepjuni atyre nga pasuria që ju ka dhënë Allahu.”[5] Pra, pasuria është e Allahut dhe njeriu duhet ta përdorë atë sipas normave të përcaktuara nga Ai.
Prandaj, pikërisht për këtë arsye Profeti (a.s) thotë: “Vërtet e Allahut është gjithçka që merr, gjithçka që jep” Duke qenë se ajo që na e merr Allahu është e Tij, atëherë përse duhet të hidhërohemi?! Si mund të hidhërohemi, kur Pronari merr atë që i takon?! Kjo është e palogjikshme dhe e pakuptimtë?!][6]
Ndërsa fjalia e fundit dëshmon, se të gjitha gjallesat qofshin njerëz, kafshë, insekte, gjithçka që Allahu e ka krijuar në qiej dhe Tokë kanë një afat të përcaktuar, që as nuk mund të vonohet dhe as mund të vijë më shpejt. Pas këtyre tre fjalive hyrëse, Profeti (a.s) e urdhëron Zejnepen duke i thënë: “…prandaj le të bëjë durim dhe të kërkojë shpërblimin tek Allahu” Le të bëjë durim ndaj kësaj fatkeqësie, sepse fundi i fundit ky është përcaktimi i Allahut të Lartësuar dhe jo vetëm kaq, por durimin duhet ta bashkëshoqërojë, duke kërkuar që nëpërmjet kësaj sprove të kërkojë shpërblimin tek Allahu i Lartësuar.
Ndërsa në tablonë e tretë pas këmbënguljes së Zejnepes për prezencën e Profetit (a.s), shfaqet dhembshuria dhe keqardhja e Profetit (a.s) për nipin e tij. Duke parë sytë e Profetit (a.s) që rrjedhin lot, përpara nesh shfaqet një skenë shumë mbresëlënëse, saqë Sa’di i me habi pyet: “Ç’është kjo, o i Dërguari i Allahut? Profeti (a.s) që është mëshira e dhuruar për tërë njerëzimin, i përgjigjet: “Kjo është mëshirë të cilën Allahu i Lartësuar e vendos në zemrat e robërve të tij”.
Rregulla dhe dispozita fetare:
Dispozita fetare në lidhje me të qarët për të vdekurin:
Të qarët për të vdekurin nuk është i ndaluar, përderisa me anë të saj nuk shfaqet hidhërimi karshi Allahut të Allahut të Lartësuar, apo njeriu është i pakënaqur me caktimin e Tij. Nëse e qara vjen si rezultat i keqardhjes dhe dhembshurisë për të ndjerin, atëherë një veprim i tillë është i lejuar.
Juristët islam kanë rënë dakord, se të qarët për të vdekurin është i lejueshëm, me kusht që të qarët të mos shoqërohet me të bërtitura, apo me fjalë që shprehin pakënaqësi ose hidhërim karshi Allahut të Lartësuar. Të qarët për të vdekurin duke plotësuar kushtet e sipërpërmendura është i lejuar, sepse edhe vetë Profeti (a.s) qau për nipin e tij. Ndërsa nëse të qarët shoqërohet me zë të lartë, kuje dhe vaje është i ndaluar, sepse një vepër e tillë u përngjan veprave të kohës së injorancës, ku njerëzve të cilëve ju kishte vdekur ndonjë i afërt, qanin me të bërtitura dhe grisnin rrobat.
Mësimet e nxjerra nga hadithi:
1 – Vlera e durimit
2 – Myzhde për atë që i vdes fëmija dhe duron
3 – Ngushëllimi dhe lehtësimi i dhimbjes së tjetrit
4 – Mëshira dhe keqardhja e Profetit (a.s.)
1 – Vlera e durimit:
Profeti (a.s) në këtë hadith e porosit lajmëtarin, që t’i thotë Zejnepes se “Vërtet e Allahut është gjithçka që merr, gjithçka që jep dhe çdo gjë tek Ai është deri në një afat të caktuar, prandaj le të bëjë durim dhe të kërkojë shpërblimin tek Allahu”. Për vlerën e madhe që ka durimi, flet edhe ajeti kuranor: “Prandaj, përgëzoji të duruarit, të cilët kur i godet ndonjë fatkeqësi thonë: Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi! Ata do të shpërblehen me bekim dhe mëshirë nga Zoti i tyre; ata janë në rrugën e drejtë!”[7]
Imam Es Sa’di, duke komentuar këto ajete kuranore, thotë: “Ata të cilët përshkruhen si të duruar, janë të bekuar nga Zoti i tyre që do të thotë se ky bekim është një lëvdatë për ta nga Allahu. Po ashtu ata shpërblehen me mëshirë nga Zoti i tyre, duke e marë shpërblimin e plotë, ngaqë janë të durueshëm. Ata janë në rrugën e drejtë, sepse e njohën të vërtetën, e dinë se janë të Allahut dhe se tek Ai do të kthehen, prandaj durimi i tyre ka qenë për hir të Allahut”.
Ky ajet kuranor nënkupton, se ata të cilët nuk durojnë, nuk meritojnë të shpërblehen, përkundrazi do të ndëshkohen e do të jenë në humbje. Dallimi ndërmjet këtyre dy grupeve është tepër i qartë.
Këto ajete kuranore janë parapërgatitje për njerëzit, përpara se t’u ndodhë ndonjë fatkeqësi. Në momentin që fatkeqësia ndodh, njeriu do të ndodhet përpara një situate shumë lehtësuese. Këto ajete kuranore shprehin qartë, se fatkeqësia përballohet me durim dhe se shpërblimi i durimtarëve është i madh. Se cila është gjendja e atyre që nuk durojnë kuptohet lehtë. Po ashtu këto ajete kuranore tregojnë, se fatkeqësinë janë sprovë dhe ligj i Allahut nga i cili nuk gjen ndryshim.[8]
Përsa i përket shprehjes “Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi” që thuhet në momentin kur njeriut i bie fatkeqësi, ka shumë hadithe që flasin për vlerën e saj. Më poshtë po përmendim vetëm dy hadithe:
Hadithi i Parë: Umu Seleme, bashkëshortja e Profetit (a.s) thotë: “Kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut se ka thënë: “Çdo person, të cilin e godet një fatkeqësi dhe thotë: {Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi. O Zot më jep shpërblim nga fatkeqësia që më ka rënë dhe ma zëvendëso këtë (fatkeqësi) me një më të mirë.} padyshim Allahu ka për t’a shpërblyer dhe ka për t’ia zëvendësuar me një më të mirë se ajo.” Umu Seleme thotë: “Kur Ebu Seleme vdiq, thashë fjalët të cilat më urdhëroi Profeti (a.s) që t’i them. Allahu më dha një më të mirë se Ebu Selemeja, që është i Dërguari i Allahut”[9]
Hadithi i Dytë: Ebu Musa transmeton , se i Dërguari i Allahut ka thënë: “Allahu thotë: O ëngjëlli i vdekjes! A e ke marrë shpirtin e djalit të robit tim?! A ke marrë të dashurin e zemrës së tij?! Po – përgjigjet ai. E çfarë tha? Ai të falenderon Ty dhe thotë: {Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi.} Allahu thotë: Ndërtojini atij një shtëpi në Xhenet dhe quajeni “Shtëpia e falenderimit”.[10]
Përmendja e këtyre dy haditheve është mëse e mjaftueshme për të treguar vlerën e durimit dhe të shprehjes “Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi” në rast fatkeqësie.
2 – Myzhde për atë që i vdes fëmija dhe duron:
Fëmijët janë dhuratë nga Allahu i Lartësuar. Këtë dhuratë e vlerëson siç duhet vetëm ai që nuk ka fëmijë apo që i ka humbur ata. Allahu i Lartësuar thotë: “I Allahut është pushteti mbi qiejt dhe Tokën. Ai krijon çfarë të dojë. Ai i dhuron vajza kujt të dojë e djem kujt të dojë. Disave u dhuron të dyja gjinitë: djem e vajza; e kë të dojë e lë pa fëmijë. Vërtet, Ai është i Gjithdijshëm dhe i Fuqishëm”[11]
Humbja e fëmijës është një fatkeqësi e madhe, që nuk i bën ballë askush tjetër përveçse besimtarit të durueshëm, që është i kënaqur me caktimin e Allahut. Prandaj, për besimtarin që ku i vdes fëmija bën durim ka myzhde:
Bekim, mëshirë dhe udhëzim në rrugë të drejtë:
Allahu i Lartësuar thotë: “Sigurisht që Ne do t’ju sprovojmë me frikë dhe uri, me pakësim të pasurisë, të njerëzve dhe të të lashtave. Prandaj, përgëzoji të duruarit, të cilët kur i godet ndonjë fatkeqësi thonë: Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi! Ata do të shpërblehen me bekim dhe mëshirë nga Zoti i tyre; ata janë në rrugën e drejtë!”[12]
Tregohet se kur Abdulla ibnu Mutarrif vdiq, babai i tij Mutarrifi doli përpara njerëzve me rrobat më të mira dhe i parfumosur. Njerëzit të inatosur i thanë: Të ka vdekur djali dhe ti del me këto rroba të parfumosura?!
Ai ua ktheu: “A dëshironi që unë të dorëzohem përpara vdekjes së djalit tim, ndërkohë që Allahu i Lartësuar më ka premtuar tre gjëra, ku secila prej tyre është më e mirë se dynjaja dhe ç’ka në të. Allahu i Lartësuar thotë: “Të cilët, kur i godet ndonjë fatkeqësi thonë: Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi”. “Ata do të shpërblehen me bekim” Kjo është e para “dhe mëshirë nga Zoti i tyre” Kjo është e dyta “ata janë në rrugë të drejtë” kjo është e treta.
Shpëtim nga zjarri i Xhehenemit:
Ebu Hurejra transmeton: “Një grua vjen tek Profeti (a.s.) me foshnjen (që ishte i sëmurë) dhe tha: O i Dërguar i Allahut! Lute Allahun për të, sepse tre fëmijë i kam varrosur. Profeti (a.s.) i tha: “Ti qenke e rrethuar me një gardh të dendur nga Zjarri.”[13]
Hyrja në Xhenet:
Mahmud ibnu Lebid transmeton nga Xhabiri, i cili ka thënë: “Kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut se ka thënë: “Atij që i vdesin tre fëmijë dhe duron duke kërkuar shpërblim do të hyjë në Xhenet.” (Xhabiri) vazhdoi duke thënë: “O i Dërguar i Allahut! Po atij që i vdesin dy fëmijë? – pyetën. “Edhe dy” – u përgjigj ai.
Mahmudi thotë: Po sikur ta kishit pyetur edhe për atë që i vdes një fëmijë – e pyeta Xhabirin? Do të thonte: “Edhe një” – u përgjigj Xhabiri, betohem në emër të Allahut, mendoj se ai do ta thonte një gjë të tillë.”[14]
Ndërtimi i shtëpisë së falenderimit:
Ebu Musa transmeton, se i Dërguari i Allahut ka thënë: “Allahu thotë: O ëngjëlli i vdekjes! A e ke marrë shpirtin e djalit të robit tim?! A ke marrë të dashurin e zemrës së tij?! Po – përgjigjet ai. E çfarë tha? Ai të falenderon Ty dhe thotë: {Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi.} Ai thotë: Ndërtojini atij një shtëpi në Xhenet dhe quajeni “Shtëpia e falenderimit”[15]
3 – Ngushëllimi dhe lehtësimi i dhimbjes së tjetrit:
Kjo gjë vërehet mjaft qartë në këtë hadith, ku Profeti (a.s) e ngushëllon të bijën, Zejnepen, për vdekjen e djalit të saj.
Duke ngushëlluar të tjerët në rast fatkeqësie, lidhjet dhe raportet ndërmet myslimanëve rriten dhe forcohen akoma më tepër. Vetë Profeti (a.s) ka dhënë modelin më të mirë, duke i ngushëlluar myslimanët në rast fatkeqësie. Othman ibnu Afani thotë: “Betohem në emër të Allahut, që ne kemi qenë bashkëshoqërues të Dërguarit të Allahut gjatë udhëtimeve dhe kur ai ishte në rezidencë. Ai i vizitonte të sëmurët, i përcillte xhenazet, luftonte bashkë me ne dhe na ngushëllonte në të pakët dhe në bollëk”[16]
Njeriu ka shumë mundësi që t’ia lehtësojë fatkeqësinë vëllait të tij, mund ta ndihmojë me para, me pozitën që ka, me forcën trupore apo duke i shërbyer me fjalë të ëmbla, këshilla e porosi si dhe duke bërë lutje tek Allahu për të. Allahu i Lartësuar thotë: “Ata që përpiqen për çështjen Tonë, sigurisht, Ne do t’i udhëzojmë drejt udhëve Tona. Vërtet, Allahu është me punëmirët!”[17]
Dhimbja e personit që i ka rënë një fatkeqësi i lehtësohet në varësi të besimit që ka. Sa më i dobët që të jetë besimi i dikujt, aq më pak i lehtësohet dhimbja dhe natyrisht sa më të fortë që ta ketë besimin, aq më shumë i lehtësohet dhimbja. Profeti (a.s) ka qenë njeriu që më së shumti se gjithë të tjerët mundohej që t’ua lehtësonte dhimbjen shokëve të tij.
Lehtësimi i fatkeqësisë së tjetrit buron nga besimi i njeriut. Myslimani sa më të fortë që ta ketë besimin, aq më shumë u gjendet më pranë vëllezërve të tij dhe nxiton që t’i ndihmojë dhe t’ua lehtësojë dhimbjen atyre me aq sa ka mundësi.
Por nëse besimi dobësohet, atëherë tek njeriu do të mbizotërojë në mënyrë të theksuar ndjenja e egoizmit. Në një situatë të tillë, njeriu bëhet pre e interesit të tij personal dhe nuk ndjen asnjë lloj detyrimi ndaj vëllezërve të tij. Ai është i izoluar, jeton vetëm për veten e tij, nuk i intereson të dijë rreth gjendjes së vëllezërve të tij e më jo të ndjejë dhimbjet e tyre e t’i ndihmojë ata.
Format e lehtësimit të dhimbjes së fatkeqësisë së tjetrit:
Ngushëllimi dhe lehtësimi i dhimbjeve të një njeriu, që i ka rënë një fatkeqësi, është dëshmi e besimit dhe mirëperceptim i parimeve të drejta të fesë. Kurani Famëlartë ka përdorur forma dhe metodata nga më të ndryshmet për lehtësimin e dhimbjeve të atyre që u kanë rënë fatkeqësi. Secila prej këtyre formave dhe metodave ngrihen mbi baza të shëndosha dhe parime të drejta. Kurani Famëlartë e fton njeriun, të cilit i ka rënë fatkeqësi, që t’i njohë dhe t’i perceptojë drejt këto parime:
– Jeta e kësaj bote është sprovë:
Allahu i Lartësuar në shumë ajete kuranore tregon, se jeta e kësaj bote është sprovë. Më poshtë po përmendim disa prej këtyre ajeteve:
“Ai i ka krijuar jetën dhe vdekjen, për t’ju provuar se kush prej jush do të veprojë më mirë. Ai është i Plotfuqishmi dhe Falësi i madh”.[18]
“Jeta e kësaj bote, nuk është gjë tjetër, veçse argëtim dhe lojë. Ndërsa jeta e botës tjetër, pikërisht ajo është jeta e vërtetë. Veç sikur ta dinit”.[19]
“Me të vërtetë, jeta e kësaj bote i shëmbëllen shiut që Ne e lëshojmë nga qielli e me të përzihet toka dhe bën bimë, me të cilat ushqehen njerëzit dhe kafshët. E, kur Toka vishet dhe zbukurohet dhe, kur banorët e saj mendojnë se janë zotërues të saj (për ta vjelur a korrur) u vjen urdhri ynë, natën ose ditën dhe Ne e bëjmë atë si të ishte e korrur, thuajse nuk kishte lulëzuar të djeshmen. Kështu, Ne ua shpjegojmë shpalljet Tona njerëzve që mendojnë”.[20]
“Ta dini se jeta në këtë botë, nuk është tjetër veçse lojë, dëfrim e zbukurim, si dhe mburrje ndërmjet jush e rivalitet për më shumë pasuri dhe fëmijë. Ajo i shëmbëllen bimës, e cila pas shiut rritet dhe i gëzon bujqit, por më vonë zverdhet , thahet dhe mbetet pa vlerë. Në botën tjetër ju presin vuajtje të mëdha ose falja e Allahut dhe kënaqësia e e Tij; jeta në këtë botë është vetëm kënaqësi e rreme”[21]
– Nuk ka njeri pa halle e pa i rënë ndonjë fatkeqësi:
Kjo do të thotë se fatkeqësia nuk i bie vetëm një njeriu, por fatkeqësia i ka rënë edhe njerëzve të tjerë. Allahu i Lartësuar thotë: “Elif, Lam, Mim. Vërtet, mendojnë njerëzit, se do të lihen të thonë: Ne besojmë, pa u vënë në provë?! Ne i kemi sprovuar ata që kanë qenë para tyre, në mënyrë që Allahu të dallojë ata, që thonë të vërtetën dhe ata që gënjejnë”.[22]
– Fatkeqësi nga më të ndryshmet:
Duke vërejtur me kujdes historitë e profetëve që i ka përmendur Allahu i Lartësuar në Kuranin Famëlartë, biem në përfundimin se çdo profet është sprovuar. Sprovat dhe fatkeqësitë që ju kanë rënë atyre kanë qenë nga më të ndryshmet. Njeriu të cilit i ka rënë një fatkeqësi, i lehtësohet dhimbja sadopak, kur shikon se e njëjta fatkeqësi i ka rënë edhe filan profeti.
Nëse dikush sprovohet me sëmundje, atëherë le të kujtojë historinë e profetit Ejub (a.s), i cili për vite të tëra qëndroi i shtrirë në shtrat i sëmurë. Allahu i Lartësuar thotë: “Kujtoje Ejubin, kur i lut Zotit të Vet: Mua më ka goditur fatkeqësia e Ti je më mëshiruesi i mëshiruesve. Ne iu përgjigjëm atij, ia larguam mjerimin që kishte dhe ia kthyem familjen të dyfishuar në numër. Këtë e bëmë nga mëshira Jonë dhe që të jetë përkujtesë për ata që na adhurojnë.[23]”
Nëse dikush sprovohet me një bashkëshorte jo të mirë, atëherë le të kujtojë bashkëshortet e Nuhut (a.s) dhe Lutit (a.s.). Allahu i Lartësuar thotë: “Allahu ka dhënë si shembull për ata që nuk besojnë, gruan e Nuhut dhe gruan e Lutit. Ato ishin të martuara me dy nga robtë Tanë të ndershëm dhe i tradhtuan ata. Prandaj, bashkëshortet e tyre nuk mund t’i mbrojnë aspak nga Allahu në Ditën e Gjykimit. Atyre do t’u thuhet: Hyni që të dyja në Zjarr me ata që po hyjnë”.[24]
Nëse dikush sprovohet me një fëmijë të pabindur, atëherë le të kujtojë djalin e Nuhut (a.s), për të cilin Allahu i Lartësuar ka thënë: “Nuhu thërriste bitin e vet, i cili ishte ndarë veç: O biri im, hip me ne (në anije) e mos u bëj me mohuesit! I biri tha: Unë do të strehohem në një mal, i cili do të më ruajë nga uji. Nuhu iu përgjigj: Sot askush nuk do të kursehet nga dënimi i Allahut, përveç atij që e mëshiron Ai. Një valë hyri në mes tyre dhe ai u fundos.”[25]
Nëse dikush sprovohet me një baba, që është kundra besimit, atëherë le të kujtojë fjalët e Ibrahmit (a.s) drejtuar babait të tij: “Trego në Libër për Ibrahimin! Ai ishte njeri i së të vërtetës dhe profet. Ai i tha të atit: O babi im, përse adhuroni atë që as nuk dëgjon, as nuk sheh e as që mund të të sjellë ndonjë dobi? O babai im, mua më ka ardhur prej diturisë, çfarë nuk të ka ardhur ty; prandaj më ndiq mua, sepse unë do të të udhëzoj në rrugën e drejtë! O babim im, mos adhuro djallin, sepse ai është gjithmonë i pabindur ndaj të Gjithmëshirshmit. O babai im, unë kam frikë se mos të vjen ndonjë dënim nga i Gjithmëshirshmi e kështu do të bëhesh i afërm i djallit. Ai iu përgjigj: O Ibrahim! Si guxon t’i hedhësh poshtë zotat e mi?! Nëse nuk heq dorë, unë do të mbys me gurë; andaj largohu prej meje për një kohë të gjatë! Ibrahimi i tha: Shpëtimi qoftë mbi ty! Do t’i luetm Zotit tim që të të falë. Me të vërteë, Ai është i mirë me mua.”[26]
E kështu pra, të gjithë profetët e Allahut janë sprovuar me fatkeqësi nga më të ndryshmet, prandaj edhe ata janë modeli më i mirë për njerëzimin.
– Urdhëresa për të bërë durim:
Në Kuranin Famëlartë lexojmë shumë ajete që na urdhërojnë për të bërë durim, si: “Pasha kohën! Me të vërtetë, njeriu është në humbje, përveç atyre që besojnë dhe bëjnë vepra të mira, i këshillojnë njëri-tjetrit të vërtetën e i këshillojnë njëri-tjetrit durimin.”[27]
4 – Mëshira dhe keqardhja e Profetit (a.s):
Mëshira dhe keqardhja e Profetit (a.s.) për vdekjen e nipit të tij vërehet shumë qartë në këtë hadith. Ja se si e përshkkruan transmetuesi i këtij hadithi mëshirën dhe keqardhjen e Profetit (a.s): “I Dërguari i Allahut e mori në prehrin e vet. Fëmija po merrte frymë i shqetësuar e trupi i dridhej, ndërsa profetit (a.s) lotët i rridhnin rrëke. Sa’di i tha: “Ç’është kjo, o i Dërguari i Allahut? Ai (a.s) tha: “Kjo është mëshirë të cilën Allahu i Lartësuar e vendos në zemrat e robërve të tij”. Kurse sipas një transmetimi tjetër thuhet: “Në zemrat e robërve të tij të cilëve dëshiron, dhe padyshim që Allahu mëshiron nga robërit e Tij ata që janë të mëshirshëm ndaj të tjerëve”.
Në të vërtetë, Profeti (a.s) ka qenë një njeri me zemër të butë dhe mjaft i mëshirshëm. Edhe kur djali i tij Ibrahimi vdiq, nga sytë i dolën lot, të cilën i komentoi me mëshirën dhe tha: “Syri loton, zemra pikëllohet, por ne themi vetëm ato fjalë, me të cilat Zoti unë është i kënaqur dhe nga ndarja jote o Ibrahim ne jemi të mërzitur”.[28]
Epilog:
Ebu Talha dhe gruaja e tij Umu Sulejm kishin një fëmijë që lëngonte. Fëmija zinte një vend të rëndësishëm në zemrën e prindërve. Një ditë Ebu Talha doli nga shtëpia. Fëmija vdiq dhe ai akoma nuk dinte gjë. Nëna e fëmijës, Umu Sulejm, që ishte besimtare dhe durimtare e fortë, nuk kishte dashur që ta mërziste burrin e saj, prandaj tërë natën e mbajti dhimbjen në kraharor. Kur Ebu Talha u kthye, e pyeti gruan për fëmijën. Ajo i tha: “Ai tani është më rehat se ç`ka qenë”. Ajo i shtroi darëkn dhe ata hëngrën. Më pas ata ranë në shtrat, ku më vonë do t’u lindte një fëmijë.
Në mëngjes gruaja e pyet Ebu Talhën: “Çfarë mendimi ke në lidhje se nëse komshiu ka lënë tek ne ndonjë amanet, a do t’ia kthenim?” “Po”, – u përgjigj ai. “Po sikur ky amanet të ishte lënë për një kohë më të gjatë?”, – vazhdoi ajo. “Kjo do të ishte akoma më mirë”, – tha ai. “Atëherë – vazhdoi gruaja, Allahu e ka marrë amanetin e Tij që ishte tek ne”.
Më pas Ebu Talha urdhëroi që fëmija të varrosej. Në mëngjes, ai shkoi tek Profeti (a.s) dhe i tregoi për vdekjen e djalit. Profeti (a.s) i tha Ebu Talhës: “A e kaluat natën së bashku (me gruan tënde)?! Pastaj ai (a.s.) u lut: “O Zot! Jepi bereqet atyre të dyve!” Më vonë atyre u lindi një fëmijë. Ebu Talha e mori foshnjen dhe e çoi tek i Dërguari i Allahut, i cili shtypi me dhëmbë një hurmë arabe dhe pastaj e vendosi në gojën e foshnjes. Ai e quajti atë Abdullah.[29]
[1] Transmetojnë imam Buhariu dhe imam Muslimi, nr: 1855. Ky transmetim është i imam Buhariut.
[2] Transmeton imam Buhariu, nr: 3735
[3] Këtë hadith e ka transmetuar Hafidh El Hejthemi në librin “Mexhma’uz Zeuaid”, nr: 15544. Hafith El Hejthemi thotë: Të gjithë transmetuesit e këtij hadithi janë të saktë.
[4] Sure El Mulk: 1-2.
[5] Sure En Nur: 33.
[6] Marrë nga libri “Shpjegimi i Rijadus Salihin” fq: 207-208 i dijetarit të shquar Muhamed ibnu Uthejmin.
[7] Sure El Bekare: 155 – 157.
[8] Marrë nga tefsiri “Tejsirul Kerimir Rahman fi tefsiril kelamil men nan” i Abdurrahman Sa’dit, fq:60-61
[9] Transmeton imam Muslimi, nr: 918.
[10] Transmeton imam Et Tirmidhi, nr: 1021. Imam Albani e ka vlerësuar këtë hadith si hasen.
[11] Sure Esh Shura: 49-50.
[12] Sure El Bekare: 155 – 157.
[13] Transmeton imam Ahmedi, nr: 9437. Zinxhri i transmetimit të këtij hadithi është i fortë.
[14] Transmeton imam Ahmedi, nr: 14285. Hadithi është “Sahih li gajrihi”
[15] Transmeton imam Et Tirmidhi, nr: 1021. Imam Albani e ka vlerësuar këtë hadith si hasen.
[16] Transmeton imam Ahmedi, nr: 504. Hadithi është Hasen
[17] Sure El Ankebut: 69.
[18] Sure El Mulk: 2.
[19] Sure El Ankebut: 64.
[20] Sure Junus: 24.
[21] Sure El Hadid: 20.
[22] Sure El Ankebut: 1-3.
[23] Sure El Enbija: 83-84.
[24] Sure Et Tahrim: 10.
[25] Sure Hud: 42-43.
[26] Sure Merjem: 41 – 47.
[27] Sure El Asr: 1-3.
[28] Pjesë nga hadithi i Enesit i transmetuar tek imam Buhariu nr: 1303 dhe tek imam Muslimi nr: 2315
[29] Këtë ndodhi e ka transmetuar imam Muslimi në librin e tij, nr: 2144. Vërejtje: Hadithi nuk është përkthyer fjalë për fjalë, por sipas kuptimit.
Perktheu: Elton Harxhi
