Fillimisht, probiotikët rekomandoheshin për pacientët udhëtarë me diarre. Sot, aplikimi i probiotikëve është shumë më i gjerë, që mund të gjenden lehtë në treg lloje të ndryshme të probiotikëve
Kjo do të thotë se i njëjti probiotik nuk do të ndihmojë një pacient që ka kapsllëk dhe një pacient që ka diarre.
Pse janë të rëndësishëm probiotikët dhe si të zgjidhni atë të duhurin?
Sipas përkufizimit të Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), probiotikët janë mikroorganizma të gjallë që, kur futen në trup në një numër të njohur, kanë një efekt të dobishëm në shëndetin e pacientit.
Si ndikojnë probiotikët në shëndet
Probiotikët kanë efekte të shumta të dobishme në organizëm, si:
▪ mbrojtja ndaj mikroorganizmave patogjenë
▪ efekti antivirusal
▪ ndikimi në metabolizmin e karbohidrateve dhe yndyrave
▪ aktiviteti antioksidues
▪ efekti antikancerogjen dhe antimutagjenik
▪ aktiviteti imunomodulues
▪ efekti ushqyes (prodhimi i vitaminave, rritja e tretshmërisë së mineraleve, ndikimi në sintezën e enzimave për tretjen e ushqimit…)
E ardhmja e aplikimit të probiotikëve
Shumë role pozitive të probiotikëve në shëndet janë duke u testuar:
▪ përmirësimi i tolerancës ndaj laktozës
▪ efekti parandalues ndaj kancerit të zorrës së trashë
▪ ulja e përqendrimit të kolesterolit LDL
▪ ulja e presionit të gjakut
▪ trajtimi i obezitetit
▪ forcimi i reagimit imunitar të trupit
▪ helicobacter pylori
▪ trajtimi i alergjive dhe sëmundjeve të lëkurës
▪ trajtimi i depresionit
▪ trajtimi i fibrozës cistike
Është e sigurt se me përcaktimin e mëtejshëm të përbërjes së mikrobiotës së zorrëve të secilit pacient individual, do të mundësohet një aplikim më i suksesshëm dhe i personalizuar i probiotikëve në trajtimin e sëmundjeve të ndryshme dhe problemeve shëndetësore.
Roli i probiotikëve në trajtimin e sëmundjeve të zorrëve
Roli parësor i probiotikëve është në trajtimin e pacientëve me sindromën e zorrës së irrituar (IBS), pasi që këta pacientë kanë një përbërje të ndryshuar të mikrobiotës së zorrëve, që konsiderohet të jetë një nga mekanizmat patogjenetikë në zhvillimin e IBS.
Zgjedhja e probiotikut të duhur apo të përshtatshëm për pacientin është detyrë e mjekut
Probiotikët në trajtimin e IBS veprojnë për të reduktuar simptomat e IBS si dhimbje barku, diarre, kapsllëk ose fryrje. Duke marrë parasysh praninë e disa simptomave, është plotësisht e qartë se është e pamundur që një kulturë probiotike ta çlirojë pacientin nga të gjitha ankesat e përmendura. Për shkak të kësaj, gjithnjë e më shumë po bëhen qasje ndaj përdorimit të probiotikëve që përmbajnë më shumë baktere probiotike.
Si të zgjidhni probiotikun e duhur?
Në tregun tonë ka një numër shumë të madh të preparateve probiotike dhe lind pyetja se si të zgjedhim të duhurin dhe çfarë duhet të përmbajë një probiotik i mirë?
Shumica e probiotikëve përmbajnë baktere nga gjinia Lactobacillus, Bifidobacteria dhe në një masë më të vogël Enterococcus dhe Saccharomyces. Një probiotik i mirë duhet të ketë origjinë njerëzore, të mos ketë efekt patogjen tek njerëzit, të jetë rezistent ndaj veprimit të acidit të stomakut dhe kripërave biliare, të lidhet në mënyrë efikase me epitelin e zorrëve, të mbahet dhe të përhapet në zorrë, të prodhojë substanca antimikrobike dhe të shpërbëhet toksina patogjene, që të jetë i sigurt dhe i padëmshëm.
Një nga veçoritë më të rëndësishme të një probiotiku është se ka numrin e nevojshëm të kulturave të gjalla dhe që nuk i humbe vetitë e tij gjatë paketimit dhe transportit nga laboratori në farmaci.
Ndonjëherë është e nevojshme që një preparat cilësor probiotik të përmbajë disa qindra miliardë kultura probiotike. Zgjedhja e probiotikut të duhur apo të përshtatshëm është detyrë e mjekut, i cili duhet të dijë saktësisht se për cilën sëmundje apo çrregullim është përshkruar një probiotik specifik.
Për ta bërë më të lehtë për pacientët të kuptojnë se çfarë do të thotë kjo praktikisht – nuk mund të përdorë të njëjtin probiotik një pacienti me kapsllëk dhe një pacienti me diarre. Prandaj, zgjedhja e probiotikëve duhet t’i lihet një mjeku, apo një farmacisti të diplomuar, e jo vetë pacientit.
Kur dhe për sa kohë merret probiotiku?
Nuk ka një qëndrim plotësisht të qartë nëse një probiotik duhet të merret me vakt apo para/pas vaktit.
Saccharomyces bulardi, i cili merret me terapi antibiotike për parandalimin e kolitit antibiotik ose pseudomembranoz, nuk ndikohet nga një vakt, ndaj mund të merret në çdo kohë. Probiotikë të tjerë nga grupi Lactobacillus dhe Bifidobacteria rekomandohet të merren para vaktit ose disa orë pas vaktit.
Kohëzgjatja e përdorimit të probiotikëve është gjithashtu jokonsistente dhe mbështetet në rezultatet e studimeve të mëdha.
Nëse së bashku me një antibiotik merret një probiotik, është e sigurt që duhet marrë të paktën për aq kohë sa zgjat terapia me antibiotikë. Në anën tjetër, sa i përket përdorimit të probiotikëve në IBS, terapia optimale do të zgjaste 6 deri në 8 javë, ose më shumë, kur mjeku, kryesisht gastroenterolog, të përshkruajë terapinë në atë mënyrë, transmeton Telegrafi.
A kanë probiotikët efekte anësore?
Probiotikët janë mjaft të sigurta, pa efekte të padëshiruara të theksuara.
Megjithatë, sipas disa të dhënave të literaturës, probiotikët janë kundërindikuar te pacientët me imunitet të lëkundur, ndërsa efekti i tyre i padëshiruar te pacientët me pankreatit akut të rëndë është ende duke u hulumtuar.
Burimet natyrore të probiotikëve
Probiotikët gjenden në ushqime të ndryshme, si:
▪ qumësht dhe produkte qumështi
▪ djathëra
▪ lakër turshi
▪ mish
▪ çokollatë
▪ lëngje frutash.
Megjithatë, problemi është nëse llojet e përmendura të ushqimeve përmbajnë kultura probiotike në sasi të mjaftueshme dhe me karakteristika të caktuara që mund të ndihmojnë pacientin në trajtimin e sëmundjeve apo çrregullimeve.
Në disa lloje ushqimesh ka probiotikë, por pyetja është nëse ky ushqim përmban dozën e nevojshme të kulturave probiotike dhe nga ana tjetër, nëse ky lloj ushqimi nuk shkakton probleme te pacientët.
