Shpresa është një ndjenjë e fuqishme që ushqen zemrën e besimtarit dhe e mban atë të qëndrueshme përballë sfidave të jetës. Ajo është një dritë që ndriçon në errësirë dhe një forcë që e shtyn njeriun të mos dorëzohet. Por, a është shpresa në Allahun një pritje pasive, një dorëzim i thjeshtë ndaj caktimit hyjnor, apo një shtytës për të vepruar me përkushtim dhe bindje? A mjafton vetëm të presësh me zemër të mbushur me besim, apo duhen ndërmarrë hapa konkretë për ta bërë realitet atë që shpresohet?
Nëse shpresa është vetëm pritje, çfarë e dallon atë nga iluzioni? E nëse shndërrohet në veprim, a mund të quhet ende shpresë, apo bëhet një përpjekje e pastër njerëzore?
Dy burimet kryesore të fesë – Kurani dhe Syneti – e trajtojnë shpresën në mënyrë të hollësishme. Ajo nuk është thjesht një dëshirë e kotë apo një iluzion, por një motor lëvizës që vë në veprim shpirtin dhe trupin për të realizuar qëllime të larta.
Në Kuran, shpresa shfaqet në disa kuptime, ndër më kryesoret::
1. Shpresa te mëshira dhe falja e Allahut – Ky është një nga dimensionet më të rëndësishme të shpresës, duke u bazuar në premtimin hyjnor për faljen dhe mëshirën e pakufishme të Allahut. Për këtë, Allahu thotë në Kuran:
Thuaj: O robërit e Mi që e keni ngarkuar veten me mëkate! Mos e humbni shpresën në mëshirën e Allahut! Vërtet, Allahu i fal të gjitha mëkatet. Ai është Falës dhe Mëshirplotë!” (Zumer, 53)
Ky ajet është një thirrje e drejtpërdrejtë për të gjithë ata që ndihen të rënduar nga mëkatet, duke i ftuar ata të mos dorëzohen në dëshpërim, por të kthehen me pendim dhe shpresë tek Allahu, sepse dera e mëshirës së Allahut është gjithmonë e hapur. Kërko falje prej Allahut për gabimet që ke bë dhe fillo një jetë të re!
2. Shpresa si motivim për të punuar për ahiretin:
Kurani na mëson se shpresa tek Allahu duhet të shoqërohet me vepra të mira. Nuk mjafton vetëm të shpresojmë, por duhet edhe të veprojmë për të fituar mëshirën dhe Xhenetin. Allahu thotë:
“Kush shpreson takimin me Zotin e tij, le të bëjë vepra të mira dhe të mos i shoqërojë askënd në adhurim Zotit të tij.” (Kehf, 110)
Ky ajet na tregon se shpresa që duhet ta ketë besimtari është ajo që na motivon për t’u përmirësuar e jo ajo që është pasive, jo shpresë e cila është iluzion dhe mashtrim i vetvetes.
3. Shpresa në premtimet e Allahut:
Besimtarët duhet të kenë bindje të fortë se premtimet e Allahut janë të vërteta dhe se Ai do t’i realizojë ato:
“Mos u ligështoni e as mos u trishtoni, sepse ju do të jeni ngadhënjyes, nëse jeni besimtarë të vertetë!” (Ali Imra, 139)
Pra, besimtari nuk duhet ta humbasë shpresën dhe as të demoralizohet, edhe kur përballet me sprova të vështira. Ai duhet të jetë i bindur se Allahu e realizon premtimin e Tij, dhe ndër premtimet e Allahut është se pas vështirësisë vjen lehtësimi.
Në jetën e Pejgamberit a.s. gjejmë shembuj të shumtë që na mësojnë se besimtari kurrë nuk e humb shpresën, nuk ligështohet dhe nuk bie në pesimizëm, sado e vështirë të jetë situata në të cilën ndodhet.
1. Shpresa në momentin më të errët: Edhe nëse ndodhemi në momentet më të errëta të jetës sonë, le ta kujtojmë shpellën Thevr. Ajo na rikujton ngjarjen e Pejgamberit a.s. dhe shokut të tij të ngushtë, Ebu Bekrit, gjatë hixhretit për në Medine, kur po ndiqeshin nga Kurejshët. Ata u strehuan në këtë shpellë dhe, kur ndjekësit e tyre iu afruan hyrjes, Ebu Bekri i tha Pejgamberit a.s.: “O i Dërguar i Allahut! Nëse ndonjëri prej tyre shikon poshtë, do të na zbulojnë!”
Me qetësinë dhe besimin e palëkundur që kishte në Allahun, Pejgamberi a.s. iu përgjigj me fjalët që sot secili prej nesh i lexon në Kuran: “Mos u mërzit, Allahu është me ne!” (Et Tevbe, 40)
Prandaj, kur ndodhemi në situata kur çdo gjë duket e pa shpresë, kur çdo rrugë, çdo portë që kemi para vetes duket e mbyllur, duhet ta kujtojmë se Allahu është me ata që vërtetë mbështeten tek Ai.
2. Shpresa pas dhimbjes: Siç e dimë, në të njëjtin vit, Pejgamberi a.s. humbi dy nga njerëzit më të dashur dhe mbështetësit e tij më të mëdhenj: gruan e tij, Hatixhen, dhe xhaxhain, Ebu Talibin. Ky vit u quajt “Viti i Pikëllimit”, pasi për një moment, dukej sikur çdo mbështetje njerëzore ishte zhdukur. Megjithatë, edhe në këtë gjendje të vështirë, shpresa erdhi nga Allahu.
Pas kësaj periudhe të dhimbshme, kur Pejgamberi a.s. ishte i trishtuar për humbjen e dy më të dashurve të tij, ndodhi Israja dhe Miraxhi – udhëtimi i tij i mrekullueshëm drejt qiejve. Në këtë udhëtim, ai mori forcë shpirtërore, e shtoi edhe më shumë besimin dhe durimin, duke i dhënë zemrës së tij qetësi dhe motivim për të vazhduar misionin e tij.
Kjo na mëson se besimtari nuk duhet ta humbasë shpresën te Allahu, por gjithashtu nuk duhet të ndalojë përpjekjet për të sjellë ndryshimin e duhur. Në të kundërtën, nëse e humbasim shpresën dhe lejojmë që pesimizmi të na pushtojë, kjo mund të ketë pasoja të rënda, si në aspektin shpirtëror, ashtu edhe në atë psikologjik, dhe mund të sjellë edhe rreziqe, si:
E para: Dobësimi i Imanit(besimit): Pesimizmi i vazhdueshëm mund ta largojë njeriun nga mëshira dhe premtimet që ka dhënë Allahu në Kuranin famëlartë, duke e bërë atë të ndihet i pashpresë dhe i shkëputur nga feja. Ndërsa, në Islam humbja e shpresës në Allahun, konsiderohet mëkat, sepse e nënvlerëson fuqinë absolute të Allahut.
E dyta: Shtimi i ankthit dhe depresionit: Një person që nuk sheh dritë për të ardhmen e tij, ai mund të bjerë në gjendje depresive, të humbasë dëshirën për jetë, e të vuajë nga shqetësime të rënda.
E treta: Dorëzimi para sfidave: Besimi dhe shpresa janë forca kryesore që e ndihmojnë njeriun të kapërcejë çdo vështirësi. Po mos ta kemi besimin dhe shpresën, shumë lehtë do të heqnim dorë nga përpjekja për të ndryshuar situatën.
E katërta: Mungesa e veprimit: Kur dikush beson apo ka bindje se nuk ka shpresë për përmirësim, ai mund të bëhet pasiv dhe nuk do të ndërmarrë hapa drejt zgjidhjes së problemeve të tij.
E pesta: Rreziku i devijimit: Njerëzit që humbasin shpresën mund të priren drejt mëkateve ose sjelljeve të dëmshme, duke u larguar nga realiteti dhe duke mos u ballafaquar me problemet që i sfidojnë.
Prandaj, për t’u mbrojtur nga rreziqet që sjell pesimizmi, Kurani na ofron disa shenja dhe përgëzime që na japin forcë për të vazhduar përpara, pavarësisht vështirësive me të cilat përballemi. Ndër to:
E para: Ligji i Zotit në Tokë është i pandryshueshëm, e prej këtij ligji është edhe fjala e Zotit: “Dhe, këto janë ditët që Ne i ndrrojmë në mes njerëzve.” (Ali Imran, 140)
Nuk ka dyshim se ditët ndërrohen, koha ndryshon, dhe ngjarjet që ndodhin nuk janë gjithmonë të njëjta, as nuk ecin me të njëjtin ritëm. Ndoshta sot ke fuqi, por nesër mund të bëhesh më i dobëti mes njerëzve. Allahu ka ndryshuar fatin edhe të atyre mbretërve që mendonin se ishin vetë zotër.
E dyta: Ligj i Allahut në tokë është se pas vështirësisë vjen lehtësimi. Kështu na thotë në Kuran: “Vërtetë pas vështirësisë, vjen lehtësimi.”
Pra, pas çdo vështirësie vjen lehtësimi, pas çdo durimi vjen fitorja, dhe pas çdo errësire lind drita! Nuk ka dyshim se, ashtu si nata nuk mund ta ndalojë agimin, edhe errësirat e jetës nuk mund ta pengojnë lindjen e një dite të re me dritë dhe shpresë.
E treta: Është ligj i Zotit që ndryshimi i gjendjes sonë, vjen me vet ndryshimin tonë. Allahu thotë: “Allahu nuk e ndryshon gjendjen e një populli, derisa ata ta ndryshojnë veten e tyre.”
Pra, ky ajet na tregon qartë se ndryshimi i vërtetë fillon nga brenda nesh! Ne duhet të largojmë pengesat që mbartim në veten tonë, sepse ndryshimi i brendshëm sjell edhe ndryshimin e jashtëm. Prandaj, ky ajet na nxit të mos dorëzohemi, por të veprojmë, sepse Allahu na ka paralajmëruar se ndryshimi ynë është në duart tona.
Dr. Zenel Hajdini
