Përdorimi i inteligjencës artificiale nga Izraeli i financuar nga programet hulumtuese të Bashkimit Evropian (BE) për të vënë në shënjestër civilët është duke tërhequr kritika, me shqetësime të reja për bashkëpunim në gjenocidin izraelit ndaj Rripit të Gazës, raporton Anadolu.
Besohet se këto fonde të BE-së kanë mbështetur zhvillimin e teknologjive të inteligjencës artificiale për “vendndodhjen dhe vrasjen”, të përdorura nga Izraeli kundër civilëve në Rripin e Gazës.
Anëtarja e bordit të drejtorëve të Koordinimit Evropian të Komiteteve dhe Shoqatave për Palestinën, Nozomi Takahashi, e cila foli për Anadolu, tha se ata janë në dijeni të pretendimeve për fondet e BE-së që ndihmojnë teknologjitë e inteligjencës artificiale që vënë në shënjestër civilët.
Takahashi tha se ata e kanë adresuar këtë çështje me letra drejtuar zyrtarëve të nivelit të lartë të BE-së, përfshirë tek ish-shefi i politikës së jashtme të BE-së, Josep Borrell.
Ai përmendi sistemet e bazuara në inteligjencën artificiale, të përdorura nga ushtria izraelite dhe të quajtura “Habsora”, “Lavender” dhe “Ku është babai”. Siç tha ajo, këto sisteme përdoren për “të identifikuar, lokalizuar dhe vrarë objektivat në gjenocidin aktual në Gaza”.
Duke theksuar se këto sisteme përdoren pa dallim kundër civilëve, Takahashi tha se “një vrasje e tillë jashtëgjyqësore është e ndaluar nga ligji ndërkombëtar”.
“Shkalla dhe frekuentimi i civilëve të vrarë në Gaza duke përdorur sisteme të tilla të inteligjencës artificiale është shkatërruese”, thotë ajo.
– Procesi i vlerësimit dhe rishikimit etik i BE-së “i papërshtatshëm”
Më tej, Takahashi thekson fokusin e veçantë të BE-së në zhvillimin e inteligjencës artificiale, duke shtuar se institucionet hulumtuese izraelite po ashtu janë të përfshira në projekte të ndryshme të financuara nga BE-ja në këtë fushë.
Sipas saj, identifikimi se cili projekt i financuar nga BE-ja mbështet sistemet e përdorura nga ushtria izraelite është i pamundur për shkak të konfidencialitetit dhe fshehtësisë.
“Rreziku i lartë potencial i lidhur me një teknologji të tillë në duart e një qeverie që ka një histori të shkeljeve të të drejtave të njeriut duhet të ngrejë alarmin”, shprehet Takahashi.
Ajo shpjegon se vetëm projektet civile janë të pranueshme për financim përmes programit “Horizon Europe”. Takahashi gjithashtu kritikon BE-në për “fokusin e ngushtë” të saj kur vlerëson qëllimet e projekteve që financon, duke qenë e pamjaftueshme në monitorimin dhe anashkalimin e potencialit për përdorimin e tyre në ushtri.
Siç thekson Takahashi, parimet etike të programit “Horizon Europe” kërkojnë projekte të financuara për të mbështetur “respektimin e dinjitetit njerëzor, lirisë, demokracisë, barazisë, sundimit të ligjit dhe të drejtave të njeriut, përfshirë të drejtat e pakicave”.
Megjithatë, siç thekson ajo, historia e entitetit hulumtues me aktivitete ushtarake ose shkelje të të drejtave të njeriut “as nuk vihet në dyshim dhe as nuk kërkohet” gjatë rishikimeve të etikës.
– “BE-ja ka refuzuar të ndërpresë lidhjet e saj tregtare me Izraelin ose të ndalojë programin ‘Horizon Europe’ për Izraelin”
Eman Abboud, një pedagoge në “Trinity College Dublin”, theksoi se është demonstruar se fondet e BE-së kanë financuar kompani armësh nën maskën e sigurisë civile dhe hulumtimit teknologjik.
Ajo tha se BE-ja është “fajtore” me mbështetjen përmes programeve të financimit të industrisë ushtarake në Izrael, aktualisht që përballet me akuza për gjenocid në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë (GJND).
“Organizatat izraelite si ‘Elbit Systems Ltd’ dhe ‘Israel Aerospace Industries’, të cilat përfitojnë dhe janë thellësisht bashkëpunëtorë në shtypjen e dhunshme afatgjatë të Izraelit, aparteidin dhe gjenocidin aktual ndaj popullit palestinez, kanë marrë fonde për kërkime të sigurisë nga programet e financimit evropian”, tha Abboud.
Ajo iu referua projektit të “kundër-terrorizmit” EU-GLOCTER që përfshin institucionet izraelite, duke theksuar lidhjet e tyre me ushtrinë dhe inteligjencën izraelite, përfshirë me Institutin Ndërkombëtar për Kundër-Terrorizëm të Universitetit Reichman (ICT), i cili u bashkëthemelua nga një ish-shef i inteligjencës.
“Ne duhet të kuptojmë se institucione si këto ofrojnë mjetet për të krijuar aparatin e inteligjencës që përdoret për të vënë në shënjestër civilë specifik në Gaza dhe në Liban. Ne nuk mund t’i ndajmë ato, duke marrë parasysh përdorimin e dyfishtë strategjik të financimit të hulumtimit akademik dhe financimit të hulumtimit ushtarak”, thekson Abboud.
– Teknologjitë e fuqizuara nga inteligjenca artificiale e Izraelit shënjestrojnë civilët
Teknologjia e inteligjencës artificiale, e zhvilluar brenda ushtrisë izraelite dhe e quajtur “Habsora”, duke gjeneruar objektiva të automatizuara dhe në kohë reale shpesh godet infrastrukturën civile dhe zonat e banuara, me numrin e viktimave civile gjithmonë të njohur paraprakisht.
Teknologjia “Lavender”, nga ana tjetër, analizon të dhënat e mbledhura për rreth 2.3 milionë njerëz në Gaza duke përdorur kritere të paqarta për të vlerësuar mundësinë e lidhjes së një individi me grupin palestinez Hamas.
Burimet thanë në ‘thirrjen lokale’ +972 me bazë në Tel Aviv se në fillim të sulmeve në Gaza, ushtria ishte “plotësisht e varur” nga ‘Lavender’, duke vënë në shënjestër automatikisht meshkujt që ajo shënonte, pa mbikëqyrje apo kritere specifike.
“Lavender” ka shënuar rreth 37 mijë palestinezë si “të dyshuar”.
Duke përdorur sistemin e bazuar në inteligjencës artificiale të quajtur “Ku është babai”, Izraeli gjurmon njëkohësisht mijëra individë dhe kur ata hyjnë në shtëpitë e tyre. Shtëpitë e individëve të vënë në shënjestër bombardohen, pa marrë parasysh praninë e civilëve, përfshirë gra dhe fëmijë.
Këto teknologji të inteligjencës artificiale njihen se shpesh bëjnë gabime llogaritëse, shpërfillin parimin e “proporcionalitetit” dhe kanë luajtur rol të rëndësishëm në vrasjen e të paktën 45.850 palestinezëve që nga 7 tetori i vitit 2023.
