Një debat i gjatë mbi tekstet shkollore në gjuhën shqipe për nxënësit e pakicës etnike në Serbinë jugore nuk është zgjidhur ende plotësisht pavarësisht premtimeve të zyrtarëve.
Një takim i kohëve të fundit midis kryeministrit serb dhe atij shqiptar dhe përfaqësuesve të shqiptarëve etnikë në Serbinë jugore ka ofruar shpresë se problemi afatgjatë i teksteve shkollore në gjuhën shqipe mund të zgjidhet, por zyrtarët lokalë thanë për BIRN se nuk ka pasur asnjë ndryshim në gjendjen në shkolla deri më tani.
“Fëmijët janë në të njëjtën situatë si në vitet e mëparshme,” tha për BIRN Gazmend Selmani, zv/kryetari i komunës së Preshevës.
Nxënësit shqiptarë etnikë në komunat jugore të Preshevës, Bujanocit dhe Medvegjës nuk kanë pasur një set të plotë tekstesh shkollore në gjuhën shqipe për shumë vite, si rezultat i një mosmarrëveshje në lidhje me nëse tekste të tilla duhet të ekzistojnë, dhe nëse po, çfarë duhet të ketë në to – sidomos librat e historisë, gjeografisë dhe lëndë të tjera që do të preknin çështjet shqiptare, të cilat janë shumë të ndjeshme në Serbi.
Autoritetet serbe druhen se tekstet shkollore mund të promovojnë ide politikisht të papranueshme siç është pavarësia e Kosovës.
Pas takimit në qytetin e Nishit më herët këtë muaj, organi koordinues i qeverisë së Serbisë për komunat Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë, të cilat kanë popullsi të madhe etnike shqiptare, citoi kryetarin e Preshevës Shqiprim Arifi të ketë thënë se “për herë të parë ishte arritur një marrëveshje për zgjidhjen e problemit”.
Një memorandum për të autorizuar tekstet shkollore u nënshkrua së fundmi midis ministrisë së arsimit dhe Këshillit Kombëtar të Minoritetit Kombëtar Shqiptar, përfaqësuesit e njohur nga shteti të shqiptarëve të Serbisë, dhe një total prej 134 milion dinarësh, pak më shumë se një milion euro, u caktua për të mbuluar kostot.
Por kryetari i Këshillit Kombëtar, Jonuz Musliu, ka refuzuar të zbatojë marrëveshjen për shkak se ai dëshiron që të gjitha tekstet të sigurohen nga ministria shqiptare e arsimit – edhe ato me tema të diskutueshme si historia dhe gjeografia – gjë e cila është e papranueshme për Serbinë.
Librat për klasat nga e para deri tek e katërta janë furnizuar nga Shqipëria, por për lëndët e diskutueshme mësuesit ende përgatisin shënime nga tekstet shkollore serbe të cilat ata përkthejnë në shqip dhe pastaj ua diktojnë nxënësve gjatë orëve të mësimit.
Selmani tha se pasi partia e tij erdhi në pushtet në komunën e Preshevës, ajo ka filluar përpjekjet për të përdorur një qasje ndryshe për të zgjidhur këtë problem nëpërmjet bashkëpunimit me institucionet shtetërore shqiptare dhe serbe.
“Që kur ne erdhëm në pushtet në komunë, pranuam problemin e teksteve shkollore si një përparësi që duhej zgjidhur,” tha ai.
“Ne duam të sigurojmë të gjithë librat me ndihmën e ministrisë së arsimit të Shqipërisë dhe në bashkëpunim me institucionet serbe të përfshira në proces,” shtoi ai.
Megjithatë, në vitin aktual shkollor nuk është bërë asnjë progres më shumë, pranoi ai.
Ky problem lindi vitin e kaluar pasi Këshilli Kombëtar i Minoritetit Kombëtar Shqiptar i bëri thirrje vitin e kaluar ministrisë së arsimit të Kosovës për një donacion tekstesh shkollore.
Ministria e Arsimit e Kosovës dërgoi një kamion me një total prej 103,222 tekstesh shkollore, por ato u kthyen mbrapsht për shkak se autoritetet serbe thanë se përmbajtja e tyre ishte e papranueshme.
Kjo bëri që Musliu të organizonte një protestë në qytetet e Bujanocit dhe Preshevës, duke akuzuar Serbinë se po shkelte të drejtat e pakicës shqiptare duke mos i lejuar fëmijët të mësojnë gjuhën e tyre të parë.
