Ajo që ne njohim sot si COVID-19, ose “koronavirus”, filloi në fund të vitit 2019 si një grup i rasteve të pneumonisë me shkak të panjohur. Shkaku i këtyre pneumonive, siç rezultoi, është një virus i ri – sindromi i rëndë akut i frymëmarrjes koronavirus 2 ose SARS-CoV-2.
Sëmundja e shkaktuar nga ky virus quhet COVID-19.
Organizata Botërore e Shëndetit (OBSH) ka shpallur një pandemi si rezultat i këtij infeksioni dhe thotë se shumica e njerëzve me këtë sëmundje kanë simptoma të moderuara, që të kujtojnë një ftohje. Më shumë se 80 përqind e njerëzve, siç pret OBSH, do të shërohen pa pasur nevojë për trajtim. Megjithatë, një në gjashtë do të sëmuret rëndë dhe do të ketë vështirësi serioze në frymëmarrje.
Si shndërrohet COVID-19 në një sëmundje vdekjeprurëse?
The Guardian foli me Profesor John Wilson, Shef i Kolegjit Royal Australasian dhe një ekspert për funksionin e frymëmarrjes.
Ai zbulon se njerëzit me COVID-19 mund të klasifikohen në katër kategori.
Më pak seriozët janë ata që kanë virusin, por nuk kanë simptoma. Këto pasohen nga ata që marrin infeksion të traktit të sipërm respirator, që do të thotë se kanë ethe dhe kollë, ndoshta dhe dhimbje koke.
“Të gjithë ata janë bartës të virusit edhe pse shumë nuk e dinë këtë,” thekson prof. Wilson.
Grupi më i madh i atyre që do të jenë pozitivë me COVID-19 janë ata që do të kenë simptoma të ngjashme me gripin. Grupi i katërt është ai që do të zhvillojnë një tablo të rëndë klinike, e cila përfshin pneumoni. Grupet në rrezik përfshijnë të moshuarit, ata që kanë probleme shëndetësore, të tilla si presioni i lartë i gjakut, problemet e zemrës dhe mushkërive, ose diabeti.
Si zhvillohet pneumonia?
Kur njerëzit me COVID-19 kanë ethe dhe kollë, Wilson thotë se kjo është për shkak të infeksionit që arrin në pemën bronkiale – një sistem i degëzuar i kanaleve që drejtojnë ajrin nga trakea në pjesën e frymëmarrjes të mushkërive.
“Ka lëndime të vogla në rreshtimin e asaj peme, gjë që shkakton inflamacion. Kjo më pas irriton nervat në atë ‘rreshtim’ të rrugëve të frymëmarrjes dhe madje edhe pjesa më e vogël e pluhurit shkakton një kollë të rëndë. Por nëse kjo përkeqësohet, zbret ‘rreshtimi’ dhe shkon në pjesën ku bëhet shkëmbimi i gazit, i cili është në fund të rrugëve të frymëmarrjes. Nëse infektohen, ata përgjigjen duke hedhur materiale anti-inflamatore në qeset e ajrit që janë në fund të mushkërive tona”, vazhdon ky mjek.
Ai shpjegon se atëherë mushkëritë bëhen plot me materiale anti-inflamatore dhe nuk janë në gjendje të mbajnë mjaft oksigjen në rrjedhën e gjakut, gjë që zvogëlon aftësinë e trupit tonë për të hequr qafe dioksid karboni: “Ai është një shkak i vdekjes në pneumoni të rëndë”.
Profesore Christine Jenkins, Presidente e Fondacionit Pulmonar të Australisë dhe një eksperte e frymëmarrjes, thotë se “për fat të keq, ne ende nuk kemi asgjë që mund të parandalojë njerëzit me COVID-19 të marrin pneumoni”.
“Shkenca është duke u përpjekur, duke testuar kombinime të mëdha të barnave, dhe shpresojmë se do të zbulojmë kombinime të barnave virale dhe antivirale që do të kenë një efekt. Tani për tani, nuk ka asnjë trajtim të bazuar, përveç trajtimit mbështetës, të cilin njerëzit marrin me kujdes intensiv. Ata janë në ventilim që mban të lartë niveli i oksigjenit në trup derisa mushkëritë të kthehen në një funksion që do t’i lejojë ata të shërohen”, thotë ajo.
Ajo shton se pacientët me pneumoni virale janë në rrezik të marrin infeksione sekondare, dhe gjithashtu mund të marrin ilaçe antivirale, si dhe antibiotikë.
“Në disa situata nuk do të ndihmojë. Disa pneumoni nuk do të ulen dhe këta njerëz nuk do të mbijetojnë,” vuri në dukje ajo.
A është pneumonia COVID-19 e ndryshme?
Jenkins thotë se pneumonia e shkaktuar nga COVID-19 është e ndryshme nga shumica e inflamacioneve që bëjnë që njerëzit të vijnë në spitale – shumica e pneumonisë që ne njohim është bakteriale dhe i përgjigjet mirë antibiotikëve.
COVID-19 është i rëndë në kuptimin që në shumicën e rasteve angazhon tërë mushkëritë, jo vetëm pjesët më të vogla.
“Është e rëndësishme të theksohet se, pavarësisht sa i shëndetshëm dhe aktiv jeni, rreziku i kontraktimit të pneumonisë rritet me moshën tuaj. Kjo për shkak se sistemi ynë imunitar është natyrisht i dobët dhe trupi ynë tenton të luftojë infeksionet dhe sëmundjet e tjera”, përfunduan shkencëtarët. /tesheshi.com/
