Për banorët e Gazës, sot është “dita e ditëve”. Vrasja dhe kapriçoja jonjerëzore, të cilave ata i ishin nënshtruar gjatë radhazi gjatë 470 ditëve të fundit të luftës, do të pushojnë – të paktën tani për tani.
Duhet të jesh shumë optimist ose deluzionar për besuar se duke rënë dakord përfundimisht për një armëpushim të mërkurën – nga e cila nuk hoqi dorë të enjten – Izraeli synon të përfundojë luftën e tij të asgjësimit të popullit në këtë brez të vogël toke të torturuar.
Në Gaza, vetëm të vdekurit – përfshirë mijëra mes tyre të pallogaritur nën rrënoja ose në varre të improvizuara – kanë parë fundin e luftës.
Të gjallët do të duhet ende të përballen me ankesat e pafundme të shtetit sionist kundër tyre, praktikisht për ekzistencën e tyre si palestinezë – një grindje që shteti sionist e ka mbartur që kur e sharti veten me Palestinën rreth tetë dekada më parë.
Por, armëpushimi është armëpushim dhe ai u mirëprit nga njerëzit e Gazës, të cilët janë të gjithë të gjymtuar në trup dhe shpirt nga dhimbja e pamatshme për humbjen e njerëzve të dashur.
Dhe ja ku ishin të martën, në shpërthime spontane gëzimi dhe madje shfaqje publike dashurie, duke shprehur një ndjenjë të madhe lehtësimi në rrugët e mbushura me rrënoja. Megjithatë, ky lehtësim dhe gëzim u përzien me një vetëdije të zymtë se marrëveshja që ata po festonin ishte e brishtë në ekstrem.
Po, e vërtetë, armëpushimi u mirëprit nga palestinezët, siç ishte nga mbështetësit e tyre në mbarë botën, megjithëse ata e dinin se ky nuk do të ishte një armëpushim i ngjashëm, të themi, me atë të vërejtur në Frontin Perëndimor më 24 nëntor 1914, kur ushtarët francezë, britanikë dhe gjermanë festuan gjatë gjithë javës para Krishtlindjes, duke shkëmbyer përshëndetje dhe këngë sezonale midis llogoreve. Ata e dinin se ky armëpushim nuk do të ishte i ngjashëm. Jo me një shtrirje.
Të mërkurën, një ditë pas nënshkrimit të marrëveshjes, dhe tri para zbatimit të saj në terren, ushtria izraelite lëshoi sulme të tmerrshme në Gazën qendrore dhe veriore që rezultuan në masakrën e lirë të 123 personave, përfshirë 33 fëmijë dhe 33 gra, si dhe lëndimi i më shumë se 270 të tjerëve.
Kjo, pa dyshim, tregonte për një potencial çnjerëzor të fshehur në arketipin e shtetit sionist. Si tjetër të shpjegohet një prirje kaq hakmarrëse e mendjes?
Armëpushimi i brishtë
Kështu, lodhja jonë se një armëpushim do të zgjasë dhe se do të mbijetojë në fazën e tretë, tërheqjen e trupave izraelite nga enklava, nuk është krejtësisht e pajustifikuar, duke pasur parasysh dy fakte të ashpra për të.
Marrëveshja e armëpushimit thuhet se ishte formuluar në mënyrë kaq të paqartë dhe kushtet e saj ishin aq lirshëm nga ndërmjetësit që ishin në ankth për të finalizuar një marrëveshje, saqë mund të ngecte me lehtësi mbresëlënëse.
Dhe pastaj është qeveria e paqëndrueshme, e çrregullt dhe e paparashikueshme e koalicionit qeverisës në Izrael, veprimet e të cilëve kanë demaskuar përçarjet e thella në shoqërinë izraelite dhe tepricat e izraelitëve.
Vetëkuptohet se këta njerëz, për sa kohë që mbeten pjesë e këtij koalicioni, do të përbëjnë një kërcënim për jetëgjatësinë e marrëveshjes së armëpushimit në të tria fazat e saj, secila e mbushur me pasiguri.
Faza e parë – shkëmbimi i të burgosurve – është pjesa e lehtë dhe logjike. Pastaj vjen faza e dytë e pamundur, e palogjikshme që sheh tërheqjen e trupave izraelite nga Gaza (duke mbajtur një linjë armëpushimi në kufirin verior dhe një tjetër përgjatë Korridorit të Filadelfit në jug) dhe duke lejuar qindra mijëra banorë të Gazës të “kthehen në shtëpitë e tyre”.
Në shtëpitë e tyre? Banorët e Gazës po kthehen në shtëpitë e tyre? Cilat shtëpi?
Nuk ka mbetur asnjë shtëpi në Gaza—tani një shkretëtirë, shkretimi i së cilës ngjall jo vetëm Dresdenin në historinë moderne, por edhe Kartagjenën, e rrafshuar me tokë nga legjionet romake në vitin 146 p.e.s dhe Bagdadin, të grabitur nga hordhitë mongole në 1258.
Shkatërrim marramendës
Shkatërrimi, siç vlerësohet nga Qendra Satelitore e Kombeve të Bashkuara (UNOSAT), është tronditëse: afërsisht 257.800 shtëpi (“njësi banimi”) të shkatërruara në Gaza, duke lënë rreth 95 për qind të popullsisë së enklavës prej 2,3 milionë njerëzve të paraluftës të zhvendosur — jo duke përfshirë shkatërrimin e qëllimshëm të xhamive, shkollave, dyqaneve, qendrave komunitare dhe të ngjashme, si dhe shpërthimi i qëllimshëm i ndërtesave publike, të tilla si universitetet dhe vendet e infrastrukturës.
Për ta vënë atë në perspektivë, nëse mbeturinat do të grumbulloheshin në 11 grumbuj monstruozë, secila do ta rivalizonte madhësinë e Piramidës së Madhe të Gizës në Egjipt. Ose, vlerësohet ndryshe, tri herë më shumë ndërtesa janë shkatërruar në Gaza sesa në ishullin Manhattan në Nju Jork.
Dhe pastaj ka vetë rrënojat. Asgjësimi i kësaj sasie të madhe mbeturinash në një enklavë aq të vogël sa Gaza – pjesa më e madhe e saj do të duhet të hidhet jashtë kufijve të Rripit, një përpjekje që vlerësohet të zgjasë 14 vjet – përpara se palestinezët të fillojnë rindërtimin, i cili parashikohet në fazën e tretë të marrëveshjes.
Javën e kaluar, si një ish-sekretar i shtetit që do të bëhet së shpejti, Antony Blinken mbajti një fjalim – një fjalim që ai e përdori për ta manikuar trashëgiminë e tij si mundësues i kaosit të Izraelit në Gaza – në një audiencë në Këshillin Atlantik, në të cilin foli me shkëlqim. “rindërtimi” dhe “qeverisja” e Rripit, duke e mbushur të ardhmen e tij me optimizëm moral.
Çfarë shprese mbetet?
A është ky armëpushim i brishtë fillimi i fundit të vuajtjeve të Gazës? Mjerisht, përgjigjja duket të jetë jo.
Diku në Gaza sot, një ditë kur shpresohet se raketat dhe bombat 2.000 paundë nuk do të bien më mbi kokat e civilëve të pafajshëm, është një fëmijë i pashoqëruar (nga të cilët ka mijëra) duke thënë me vete: “Unë jam ende i uritur, jam ende i pasigurt.”
Pa adresuar shtypjen sistematike, bllokadën ekonomike dhe ngërçin politik që përcaktojnë jetën në Gaza, ky armëpushim rrezikon të bëhet vetëm një pauzë tjetër në një cikël të pafund dhune.
Që ky armëpushim ta sinjalizojë me të vërtetë fillimin e fundit të ankthit të Gazës, duhet të pasojnë veprime të guximshme. Duhet të hiqen bllokadat. Krimet e luftës duhet të llogariten. Dhe shkaqet rrënjësore të këtij konflikti të gjatë dekadash – okupimi, zhvendosja dhe mohimi i shtetësisë palestineze – duhet të adresohen. Çdo gjë më pak do ta lërë Gazën të bllokuar në një shkatërrim të përhershëm.
