Nga emrat e Allahut të Lavdishëm është emri “El Afu’u-Falësi“. Ky emër përmendet pesë herë në Librin e Lavdiplotit,. Allahu i Lartëmadhëruar ka thënë: “… Allahu i shlyen mëkatet dhe i falë ato“ [1]dhe ka thënë: “Nëse bëni haptazi ndonjë të mirë ose e fshihni atë, ose i falni ndonjë të keqe (dikujt, dijeni se), Allahu i Plotfuqishëm fal shumë.”[2]
Njerëzit bien në gjynahe, neglizhojnë dhe largohen nga Allahu i Lavdishëm. Ata janë të lirë, të ushqehen në kullotat epidemike të ushqimit të ndaluar, të vetmohen në haram, ose të flasin haram. Një tjetër gjë që i provokon ata, është uni i predispozuar për haram, epshi sfidues, shoku i keq, ngacmimi djallëzor dhe gjëra të tjera, që nuk e kënaqin Allahun e Lavdishëm dhe Lartmadhëruar. Njeriu i bën të gjitha këto, duke qenë krejt i vetëdijshëm, se është i gabuar dhe ka devijuar nga rruga e drejtë.
Gjithsesi, Allahu i Lavdishëm dhe i Lartmadhëruar e largon ndëshkimin nga robërit përmes një sërë shkaqesh:
Shkaku i parë: Mëshira e Allahut të Lavdishëm dhe të Lartmadhërishëm:
Allahu i Lavdishëm dhe i Lartmadhërishëm është Mëshirues. Ai është i denjë, që njeriu t’i tregojë devocion dhe korrektësi dhe është i denjë për të mëshiruar: “…Ai është i denjë për t’ju ruajtur dhe i denjë për falje mëkatesh!”[3]
Pra për njerëzit fakti që ata duhet të tregojnë devocion dhe korrektësi ndaj Allahut dhe të ekuilibrohen në bindjen ndaj Tij, është një e vërtetë intuitive. Prandaj Allahu i Lavdishëm dhe i Lartmadhëruar është i denjë për të falur robërit e Tij, të cilët përpiqen t’i binden Atij, të tregohen korrektë me Të dhe që kthehen tek Ai, sa herë që devijojnë, prandaj dhe Allahu i Lavdishëm dhe i Lartmadhëruar në përshkrim të robërve të Tij të devotshëm ka thënë: “Dhe ngutuni (me punë që ju çojnë) në falje mëkatesh nga Zoti juaj dhe në Xhenet, gjerësia e të cilit është si gjerësia e qiejve dhe e tokës, i përgatitur për të devotshmit. Të cilët japin kur janë në lehtësi edhe kur janë në vështirësi dhe që e frenojnë mllefin, që i falin njerëzit e Allahu i do bamirësit. Edhe ata të cilët kur bëjnë ndonjë (mëkat) të shëmtuar, ose i bëjnë zullum (padrejtësi) vetvetes, e përmendin Allahun dhe kërkojnë falje për mëkatet e tyre, – E kush veç Allahut, falë mëkatet?!- dhe që të vetëdijshëm, nuk vazhdojnë në atë (të keqen) që kanë punuar”.[4] Këtu Allahu i Lavdishëm përshkruan një grup prej robërve të Tij, për të cilët është përgatitur Xheneti dhe ata Allahu i Lavdishëm i cilëson me cilësinë e devotshmërisë. Megjithatë, prej cilësive të tyre është se ata janë: “…ata të cilët kur bëjnë ndonjë (mëkat) të shëmtuar ose i bëjnë zullum (padrejtësi) vetvetes, e përmendin Allahun dhe kërkojnë falje për mëkatet e tyre, – E kush veç Allahut, falë mëkatet?!- dhe që të vetëdijshëm, nuk vazhdojnë në atë (të keqen) që kanë punuar”.
Njerëzit duhet të angazhohen, që të mos e humbasin besimin në faljen e Allahut të Lavdishëm dhe në mëshirën e Tij, pasi pesimizmi dhe dëshpërimi nga mëshira e Allahut të Lavdishëm përbën mëkatin më të madh se çdo mëkat. Nëse pesimizmi dhe dëshpërimi arrijnë ta pushtojnë zemrën e robit dhe të vendosin pushtetin e tyre në të, kjo konsiderohet kufër (mosbesim) ndaj Allahut të Madhërishëm, prandaj Allahu i Lavdishëm thotë: “…e mos e humbni shpresën nga mëshira e Allahut, sepse vetëm populli jobesimtar e humb shpresën nga Allahu”[5], pra shpresën nga mëshira e Allahut, nga mirësia dhe dhuntia e Tij, e humb vetëm populli jobesimtar. Mëshira e Allahut të Lavdishëm dhe të Lartmadhëruar është shkaku më shpresëdhënës dhe njeriu duhet të ketë besim tek mëshira e Allahut të Lavdishëm më shumë se ç`ka besim tek puna e Tij, ndaj dhe profeti (a.s) ka thënë: “Askënd prej jush nuk ka për ta futur në Xhenet puna e tij”. I thanë: “As ty o i Dërguar i Allahut? Tha: “As Mua, përveçse të më kredhë (zhysë) Allahu në mirësinë dhe mëshirën e Tij”[6]
Kur zemrat pesimizmi i mbështjell dhe qarkon,
Kur horizontin ngushtësia e kraharorit ta dikton,
Kur në kraharor bëjnë vatër gjërat që urrejmë,
Kur bisedat ngurtësohen dhe strehë nuk gjejnë,
Kur çërrimit të lëndimit fytyrën s’ia shikon,
Kur “inteligjentit“ hilja asnjë dobi s‘i bën,
Kur shpresën e ke humbur…, të vjen shpëtimi,
Bujari nga më Bujari, Përgjigje dhënësi çdo rënkimi.
Të gjitha gjasat kur këputen e më tej s’shkojnë,
I lidh ato i Gjithmëshirshmi, me rrugëdalje që s’vonojnë.
I dërguari i Allahut (a.s) ngrihej të falej natën, aq sa i ënjteshin këmbët e tij fisnike. Aishja (r.a) i tha: “Përse e vepron këtë o i Dërguar i Allahut, teksa Allahu t’i ka falur (të ka garantuar nga) fajet tërësisht?! Profeti (a.s) tha: “A nuk duhet të jem rob falënderues?!”[7]
Krahas kësaj pune madhështore dhe të vazhdueshme të profetit (a.s) në adhurim, krahas këtij lavdërimi dhe falënderimi të Allahut të Lavdishëm dhe Lartëmadhëruar, ai (a.s) na qartëson, se askush nuk do të hyjë në Xhenet falë punës dhe meritës së tij, por hyrja në Xhenet realizohet vetëm falë mëshirës së Allahut të Lavdishëm dhe të Lartësuar, ndërsa punët që bëjnë njerëzit, janë pikërisht ato, që i familjarizojnë dhe afrojnë ata tek kjo mëshirë hyjnore, sikurse thotë Allahu i Lartësuar: “…S’ka dyshim se mëshira e Allahut është pranë mirëbërësve”[8]
Shkaku i dytë: Punët e ndershme:
Nëse robi bën shumë punë të ndershme, ato vendosin epërsinë e tyre mbi fajet dhe gabimet e tij. Për këtë Allahu i Lartmadhëruar dhe i Lavdishëm ka thënë: “Edhe ata që veç Allahut, nuk lusin zot tjetër dhe nuk e vrasin njeriun, që Allahu ka ndaluar të vritet, por vetëm kur e meriton në bazë të drejtësisë, dhe që nuk bëjnë kurvëri, ndërsa kush i punon këto, ai gjen ndëshkimin. Atij i dyfishohet dënimi ditën e Kijametit dhe aty mbetet i përbuzur përgjithmonë. Përveç atij që është penduar dhe ka bërë vepër të mirë (të ndershme), të tillëve Allahu të këqijat ua shndërron në të mira. Allahu është mëshirues, Ai falë shumë”[9] teksa në thënien paraprake ka thënë: “Ai që është penduar dhe vepron punë të mira (të ndershme), në të vërtetë, ai është kthyer tek Allahu me një kthim të shpërblyeshëm”[10]; e kushtëzon pra faljen me pendimin dhe punën e ndershme. Diçka e ngjashme e shohim edhe në një ajet tjetër: “Përveç atyre që pendohen, që përmirësohen dhe që u shpjegojnë njerëzve (të vërtetën)…”[11], si dhe: “Me përjashtim të atyre që besuan e bënë vepra të mira (të ndershme)…”[12]
Punët e ndershme janë nga shkaqet madhështore, që e anojnë kahun e bindjes kundrejt atij të kundërshtimit, gjë që përbën shkakun më të madh të kurimit të atij, që është sprovuar me narkomaninë e një mëkati të caktuar, pasi nga një gjë e tillë, ka pak gjasa, që dikush të shpëtojë. Lidhur me këtë Profeti (a.s) ka thënë: “Nuk ka rob besimtar, veçse ka një mëkat që i bëhet zakon kohë pas kohe, ose që ka një mëkat që e kryen e që nuk i shqepet derisa ta lërë këtë dynja. Fakt është, se besimtari është krijuar i sprovueshëm, pendimtar, harrues, nëse e përkujtojnë, përkujtohet”[13]
Duhet që robi të përpiqet të kryej sa më shumë punë të ndershme, që ato të jenë shkak për largimin e gjynaheve të tij dhe zhdukjen e tyre nga jeta e tij, si dhe animin e kahut të bindjes dhe punëve të ndershme kundrejt atij të kundërshtive dhe mëkateve.
Shkaku i tretë: Kërkimi i faljes nga Allahut (istigfari):
Allahu i Lavdishëm ka thënë: “Unë u thashë: ‘Kërkoni falje Zotit tuaj, se Ai vërtet falë shumë; Ai ju lëshon nga qielli shi me bollëk, ju shumon pasurinë dhe fëmijët, ju bën të keni kopshte dhe ju jep lumenj”[14]
I dërguari i Allahut (a.s) ka thënë: “Kush angazhohet me istigfar (i kërkon falje Allahut), atij personi Allahu i bën çlirim nga çdo shqetësim, i bën shteg nga çdo ngushtim dhe e furnizon nga s’e mendon”[15]
Tregohet se një person erdhi tek Hasan el Basriu [Allahu e mëshiroftë], dhe iu ankua se ishte i varfër. Hasen el Basriu [Allahu e mëshiroftë] e urdhëroi atë, t’i kërkonte falje Allahut. Një tjetër erdhi iu ankua atij, se nuk kishte fëmijë dhe ai e urdhëroi t’i kërkonte falje Allahut. Një i tretë erdhi iu ankua se ishin privuar nga shiu dhe ai e urdhëroi, t’i kërkonin falje Allahut. Hasen el Basriu [Allahu e mëshiroftë] për argument pati thënien kuranore në fjalë, pra se istigfari (të kërkuarit falje Allahut) është nga shkaqet sheriatike (legjitime islame) për përftimin e asaj çfarë kërkon njeriu prej të mirave të kësaj bote dhe asaj të Amshimit.
Duhet që robi ta bëjë të kërkuarin falje Allahut (istigfarin) shprehi të gjuhës së tij, në asnjë situatë të mos bjerë në neglizhencë kundrejt kësaj, në veten e tij apo kur është me njerëz, kur ecën dhe kur shtrihet në shtratin e tij. Robi duhet të angazhohet gjithmonë me istigfar (t’i kërkoje falje Allahut të Lavdishëm dhe të Lartësuar), si dhe t’i thurë lavde dhe ta madhërojë Allahun e Lartmadhëruar.
Ibnul Xheuzi [Allahu e mëshiroftë] është pyetur: “Si duhet të them: “Subhan Allah“ (I lartësuar je o Allah!) apo “Estegfirullah“ (Më fal o Allah!)?” Ai tha: “Rroba e pisët është më e nevojshme për sapunin sesa për parfumin”[16]
Kështu, robi që e ka mbushur veten e tij në gjynahe dhe kundërshti, është më i nevojshëm të shpeshtojë istigfarin (të kërkuarin falje Allahut).
Shkaku i katërt: Pendimi:
Pendimi nënkupton keqardhjen dhe shkuljen nga mëkati. Allahu i Lavdishëm dhe i Lartësuar ia fal gjynahet atij njeriu, që pendohet, kthehet tek Ai dhe është i sinqertë në pendimin e tij. Allahu i Lartmadhëruar është Pranuesi i pendimit dhe i Gjithmëshirshmi.
Shkaku i pestë: Lutja e besimtarëve:
Allahu ka bërë që midis besimtarëve të ekzistojë një dashamirësi, mëshirë dhe vëllazëri, që i bën ata të bëjnë lutje për njëri-tjetrin. Kur besimtari lutet për vëllain e tij besimtar fshehurazi, duaja merr përgjigje. I dërguari i Allahut ka urdhëruar për diçka të tillë. Madje edhe Allahu i Lartësuar, i drejtohet profetit të Tij me fjalët: “… kërko falje për mëkatin tënd, për të besimtarëve e të besimtareve…”[17]
Dije, se nëse ti kërkon falje për ta, kjo gjë bëhet shkak, që Allahu i Lartësuar të të falë ty dhe t’i falë në të njëjtën kohë edhe ata. Bëji pra vëllezërit dhe motrat e tua të besimit pjesë të lutjeve dhe kërkimit të faljes drejtuar Allahut të Lartësuar.
Shkaku i gjashtë: Fatkeqësitë shlyese:
Fatkeqësitë i shlyejnë gjynahet, qoftë kur ndodhin në trupat e besimtarëve, si në rastin e sëmundjeve etj, ose kur ato janë fatkeqësi, që u kanë rënë besimtarëve në pasurinë, fëmijët apo dashamirët e tyre.
Me këta fatkeqësi Alllahu i Lavdishëm dhe i Lartësuar ua shlyen dhe ua fal mëkatet robërve të Tij besimtarë dhe gjithashtu me to Allahu i ngre ata në grada. Allahu ka sprovuar kë ka dashur prej robërve të Tij. Për këtë mund të lexojmë në Kuran historinë e Ejubit (a.s): “(Përkujto) Edhe Ejubin kur iu drejtua Zotit të vet me lutje: ‘Më preku fatkeqësia, e Ti je më Mëshiruesi i mëshiruesve!”[18], për të mbetur profeti Ejub (a.s), modeli udhërrëfyes i durimit dhe kënaqësisë me paracaktimin e Allahut të Lartësuar.
Allahu i Lavdishëm dhe i Lartmadhëruar, e bëri shembull dhe model jetën e profetëve [paqja dhe lavdërimi i Allahut qoftë mbi ta]. Asnjë profet nuk mbeti pa u sprovuar. Dikush provoi ekstremet e varfërisë, dikush provoi ekstremet e sëmundjes, një profet tjetër provoi ekstremet e lëndimit dhe hidhërimit dhe dikush tjetër u burgos… e lloje të tjera sprovash, që Allahu i Lavdishëm dhe i Lartësuar deshi t`i shpallte si ligje në jetën e kësaj bote, konform gjykimit dhe urtësisë së Tij Lavdiplote, siç vjen kjo në thënien e profetit (a.s): “Njerëzit e sprovuar më së shumti janë profetët“[19]
Bazuar në sa u tha më sipër, është intuitive për çdo besimtar, që sprovohet në vetveten e tij, familjen apo pasurinë e tij, që çështjen e tij t’ia parashtrojë Allahut të Lavdishëm dhe të Lartmadhëruar dhe duhet përmendur fakti, se “Ndodh që trupat të kaliten nga sëmundjet”.
Evident është fakti, se këto fatkeqësi janë burim shlyerje dhe burim amnistie hyjnore, se me to robi drejtohet kokëulur për tek Zoti i tij Lavdiplotë dhe i Lartmadhëruar, me to mund të ngrihet në grada apo t’i shlyhen fajet, qoftë edhe kur fatkeqësia që i ndodh, është thjesht shpim nga një gjemb.
Nuk është prej moralit të robit, ta pyesë Zotin e tij “Përse?”, sepse robi është i varfër, është në nevojë, lakmitar tek Zoti, Krijuesi, Shpikësi, i Urti, i Gjithëdijshmi, që: “Nuk pyetet se çka punon, por janë ata, (njerëzit), që pyeten”[20]
Ndërkaq, njeriu nëpërmjet fatkeqësive që i bien, prek gjurmët e mëshirës dhe urtësisë së Allahut të Lartësuar. Sëmundja, dobësia, varfëria e të tjera sprova, që mbushin jetën e kësaj bote, janë gjëra kundrejt të cilave, njeriu do gjente një spektër të tërë urtësish, nëse do të thellohej në to.
Njeriu i arsyeshëm nuk bën që ta shikojë këtë dynja me rrënjë të shkëputura nga realiteti para saj dhe me lidhje të këputur nga realiteti, që vjen pas saj. Peshorja e besimtarit nuk do jetë në ekuilibër, përderisa të mbajë në mend Amshimin, se kthimi dhe fundi është tek Allahu i Lavdishëm dhe i Lartmadhëruar, se gjithë krijesat për tek Ai rendin. Kështu në zemrën e besimtarit bëhet e pranishme kënaqësia, prehja dhe besimi për t‘u vendosur tek ai ekuilibri shpirtëror.
Madje nëse njeriu i arsyeshëm mendon gjurmët, që stampojnë sfidat në jetën e tij, do hetonte shumë e shumë prej urtësisë origjinale dhe iniciuese të Krijuesit Lavdiplotë, qoftë në nivelin modest të njeriut si qenie, qoftë në ndëshkimin e njerëzve të devijuar dhe të larguar nga udhëzimi i Allahut të Lavdishëm dhe Lartmadhëruar, apo në nxitimin e njeriut kah e mira ose distancimin e tij nga padrejtësia dhe dhuna; gjë pas së cilës fshihet një mirësi vërtetë e madhe.
Është detyrim moral për personin që ka njohur Zotin e vet dhe ka njohur fajin e vet, që të vijojë të jetë lakmues i mëshirës së Allahut, sado që të shtohen dhe të shumohen retë e mëkateve në atmosferën e tij, si dhe është detyrim moral i tij, që mos ta harrojë kurrë fajin e bërë, gjë që do e bëjë atë që t’i kërkojë shpesh falje Allahut të Lartësuar, ashtu siç ka thënë Allahu i Lavdishëm dhe i Lartmadhëruar: “…ata të cilët në kohën e agimit (syfyrit) kërkojnë ndjesë”[21]
Shkaku i shtatë: Agonia e vdekjes:
Agonia dhe vuajtjet e vdekjes hyjnë tek fatkeqësitë, por i takojnë një situate më specifike. Profeti (a.s) thoshte: “La ilahe il Allah [Nuk e meriton të adhurohet kush veç Allahut], fakt është se vdekja ka agoninë e saj”[22]
Të tillë agoni Allahu i Lartësuar e bëri për një urtësi. Gjendja e vdekjes është situata e transferimit nga bota e dynjasë për në botën e Amshimit. Ekspozimi i njeriut para kësaj gjendje të rëndë përbën shkakun, përmes së cilës Allahu shlyen fajet dhe mëkatet e besimtarit, gjë e cila është tërësisht gjurmë e faljes dhe amnistisë hyjnore.
Shkaku i tetë: Tmerret e Kijametit:
Tmerret e Kijametit bartin në vetvete atë, që çon në pastrimin, shlyerjen dhe kullimin e fajit apo gabimit të robit; kjo ndodh për shkak të tmerrit, llahtarisë dhe frikës që ndodh në të, gjë rreth së cilës kanë hedhur dritë shumë nga tekstet e Kuranit dhe Traditës profetike.
Shkaku i nëntë: Ndërmjetësimi i ndërmjetësuesve:
Allahu i Lartësuar, lejon kë do prej robërve të Tij, profetët, dëshmorët, të sinqertët dhe të ndershmit, që të ndërmjetësojnë, sikurse ka thënë në Kuranin fisnik: “…ata nuk përpiqen të ndërmjetësojnë (të ndihmojnë) veçse për atë, me të cilin është i kënaqur Ai-Allahu…”[23]
Shkaku i dhjetë: Mëshira e të Gjithmëshirshmit, më të mëshirshmit ndër mëshiruesit:
Mëshira e Allahut ka përfshirë çdo gjë dhe kush është shkëputur prej saj, ka rënë në humbje dhe rrënim, ka rënë në labirintet e errësirave. Falë mëshirës së Tij, i Lavdishmi fut në Xhenet kë do dhe falë mëshirës së Tij ai i shlyen gabimet, i rikuperon rrëshqitjet, i forcon të dobëtit dhe u jep kurajo dhe besim të tremburve.
O Zot, nëse mëkatet së tepërmi më janë shtuar,
Unë e di se falje Jote është më e madhëruar.
Nëse tek Ti shpreson vetëm qelibari,
Ku do strehohet dhe gjejë prehje mëkatari?!
Të falem përdëllueshëm Zoti im, siç m`urdhëron,
Nëse Ti i kthen duart bosh, kush tjetër mëshiron?!
Autor: Selman Aude
Përktheu: Altin Torba
[1] – Sure Nisa: 43.
[2] – Sure Nisa: 149.
[3] – Sure Muddethir: 56.
[4] – Sure Ali Imran: 135.
[5] – Sure Jusuf: 87.
[6] – Buhariu (5673) dhe Muslimi (2816).
[7] – Buhariu (4837) dhe Muslimi (2820).
[8] – Sure Araf: 56.
[9] – Sure Furkan: 68 – 70.
[10] – Sure Furkan: 71.
[11] – Sure Bekare: 160.
[12] – Sure Inshikak: 25.
[13] – Tabaraniu. Hadithi wshtw Sahih sipas imam Albanit.
[14] – Sure Nuh: 10 – 12.
[15] – Ebu Daudi, Ibn Maxheh dhe Bejhakiu.
[16] – “Sijeru A’lamun Nubela” i imam Dhehebiut (21/371).
[17] – Sure Muhamed: 19.
[18] – Sure Enbija: 83.
[19] – Ahmedi, Tirmidhiu, Ibn Maxheh, Hakimi,etj.
[20] – Sure Enbija: 83.
[21] – Sure Ali Imran: 17.
[22] – Ahmedi. Hadithi wshtw Sahih.
[23] – Sure Enbija: 28.
